- Tên sáng kiến: “Một số giải
pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động trải nghiệm”
- Lĩnh vực áp dụng: Đề tài có khả năng
áp dụng vào quá trình dạy trẻ 5-6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động trải
nghiệm trong trường mầm non tại các thời điểm trong ngày của trẻ và có tính khả
thi.Có thể áp dụng các giải pháp này trong quá trình dạy trẻ tham gia các hoạt
động trải nghiệm và giúp trẻ 5-6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động trải
nghiệm trong trường mầm non trên phạm vi toàn tỉnh.
- Mô tả
sáng kiến:
+ Về
nội dung của sáng kiến:
Giáo
dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, và có vai trò
vô cùng quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách của trẻ mầm
non từ 06 tháng tuổi đến 72 tháng tuổi. Vì vậy, giáo dục mầm non trong những
năm qua đã không ngừng thay đổi về Chương trình để đáp ứng được với nhu cầu
phát triển của nền kinh tế, của xã hội và đặc biệt là đáp ứng với sự phát triển
nói chung của giáo dục trong thời đại mới. Nền tri thức khoa học tiến bộ yêu
cầu giáo dục cũng phải thay đổi theo để đáp ứng được với xu thế phát triển ngày
càng cao của khoa học kỹ thuật hiện đại. Nghị quyết Đại hội đại biểu lần thứ IX
của Đảng đã nhấn mạnh: “Phát triển Giáo dục và Đào tạo là một trong
những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là
điều kiện để phát huy nguồn nhân lực, là yếu tố cơ bản để phát triển xã hội và
tăng trưởng kinh tế bền vững”.
Trong chương trình giáo dục mầm non hiện nay đã đổi mới cả về
nội dung và phương pháp giáo dục nhằm nâng cao chất lượng giáo dục mầm non theo
quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Chính quan điểm này yêu mỗi giáo viên
phải không ngừng đổi mới trong việc thực hiện chương trình giáo dục mầm non
theo từng lứa tuổi, và trong việc tổ chức đa dạng hóa các hình thức giáo dục
xuất phát từ các tiêu chí giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Giúp cho trẻ tham gia
chủ động, tích cực vào các hoạt động để nhận thức và trải nghiệm những kiến
thức, kỹ năng, thái độ mà trẻ đã có hoặc chưa có trong cuộc sống. Qua đó trẻ
được tìm tòi khám phá thế giới xung quanh bằng các giác quan, bằng sự cảm nhận
của tư duy của ngôn ngữ và đặc biệt là thông qua quá trình trải nghiệm tích cực
của chính bản thân trẻ.
Việc tạo cơ hội cho trẻ mẫu giáo đặc biệt là trẻ mẫu giáo 5 –
6 tuổi được tham gia tích cực vào hoạt động trải nghiệm trong trường mầm non là
việc làm vô cùng cần thiết. Qua đó giúp trẻ lĩnh hội được những kiến thức trong
cuộc sống gần gũi với trẻ và ở xung quanh trẻ, về những mối quan hệ giữa con
người với con người, giữa con người với thiên nhiên, những ngành nghề trong xã
hội, những kiến thức khoa học đơn giản về con người, về động vật, thực vật, và
thế giới tự nhiên....
Tài liệu được chia sẻ miễn phí tại: https://www.dvtuan.com/
Như
vậy, hoạt động trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi là hoạt động không thể
thiếu trong quá trình tổ chức cho trẻ 5 – 6 tuổi lĩnh hội những nội dung giáo
dục trong chương trình giáo dục mầm non do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Đây
là một nhiệm vụ đối với giáo viên mầm non dạy trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi, và nhiệm
vụ này cần được thực hiện một cách tổng thể đầy đủ, thường xuyên nhằm tạo mọi
cơ hội cho trẻ mẫu giáo 5 -6 tuổi được thực hành, trải nghiệm ở trong các hoạt
động của trẻ.
Tuy
nhiên, hiện nay trong quá trình tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho trẻ lớp
mẫu giáo 5 - 6 tuổi tác giả phụ trách đã nhận thấy có những bất cập khi trẻ
tham gia vào hoạt dộng trải nghiệm đó là: trẻ chưa thực sự tích cực tham gia
vào các hoạt động trải nghiệm của lớp, kiến thức và kỹ năng trải nghiệm của trẻ
chưa cao vì vậy trẻ vẫn còn thụ động, còn lúng túng khi tham gia vào hoạt động
trải nghiệm của lớp, đặc biệt là các hoạt động trải nghiệm cần yếu tố thực hành,
hoạt động trải nghiệm mang tính tập thể, và hoạt động trải nghiệm mang tính
khoa học. Đây chính là những nguyên nhân đã ảnh hưởng đến chất lượng các hoạt
động trải nghiệm mà tác giả tổ chức cho trẻ, và đặc biệt là ảnh hưởng đến khả
năng tích cực của trẻ khi tham gia vào các hoạt động trải nghiệm. Vì vậy, những
hoạt động trải nghiệm mà tác giả tổ chức cho trẻ còn chưa thực sự phát huy được
vai trò chủ động của trẻ.
Từ thực
tế tác giả đã nêu trên và để thực hiện một cách đồng bộ các hoạt động trải
nghiệm và có hiệu quả nhằm giúp trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi tham gia tích cực vào
hoạt động trải nghiệm, tác giả đã lựa chọn đề tài “Một số giải pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi tham
gia tích cực vào hoạt động trải nghiệm”. Tác giảxin trình bày các
giải pháp như sau:
* Giải pháp
1: Xây dựng môi trường lớp học theo hướng mở, cung cấp đồ dùng dùng đồ chơi
theo chủ đề phong phú và có đầy đủ nguyên vật liệu mở giúp trẻ hoạt động tích
cực.
- Mục
tiêu của giải pháp:
Xây
dựng môi trường lớp học cho trẻ hoạt động là một khâu quan trọng trong chương
trình giáo dục mầm non theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Đây là
một biện pháp không thể thiếu để tạo môi trường cho trẻ trải nghiệm tích cực,
việc xây dựng môi trường lớp học theo hướng mở, cung cấp đồ dùng dùng đồ chơi
theo chủ đề phong phú và có đầy đủ nguyên vật liệu mở giúp trẻ hoạt động tích
cực là cách để mỗi giáo viên tạo cho trẻ một không gian hoạt động vui chơi một
cách thoải mái, hồn nhiên và chủ động qua đó sẽ phát huy tính tích cực của trẻ
trong hoạt động trải nghiệm ở môi trường trong lớp học.
- Nội
dung và cách thực hiện giải pháp:
+ Bước
1: Tạo các góc hoạt động trong lớp học theo hướng mở.
Việc
tạo các góc hoạt động trong lớp học theo hướng mở là bước đầu tiên để xây dựng
môi trường lớp học cho trẻ hoạt động trải nghiệm. Trong bước này tác giả đã bố
trí các góc học mở theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, và sắp xếp
các góc một cách hợp lý để trẻ thuận lợi trong hoạt động. Góc chơi ồn ào tác
giả sẽ bố trí gần nhau và góc chơi tĩnh tác giả bố trí gần nhau để trong quá
trình trẻ trải nghiệm sẽ không ảnh hướng đến chất lượng vai chơi của trẻ khác ở
những góc chơi khác.
+
Bước 2: Chuẩn bị đa dạng đồ chơi đồ và các nguyên vật liệu mở tại các góc chơi.
Đây là
bước vô cùng quan trọng vì chỉ có các đồ dùng đồ chơi phong phú, đa dạng mới
gợi mở cho trẻ sự tò mò và thích khám phá của trẻ trong các góc chơi, qua đó
cho trẻ khám phá và trải nghiệm qua đồ chơi để phát huy tối đa tính tích cực và
hứng thú của trẻ trong hoạt động trải nghiệm.
Trong
bước này tác giả chủ động làm những đồ dùng đồ chơi từ nguyên vật liệu sẵn có,
hay từ các nguyên vật liệu phế thải dễ kiếm, dễ tìm để làm ra những đồ chơi tại
góc như: các loại hộp tôi làm để tạo thành các hình khối cho trẻ ở góc học tập,
và cung cấp cho trẻ các loại hột hạt, que gỗ, thanh đè lưỡi, len, giây chun,
bảng gỗ, bảng viết phấn, các loại hình phẳng, số đếm, ....,ở góc nấu ăn tác giả
có thể làm các món ăn cho trẻ từ các nguyên vật liệu mở để trẻ trải nghiệm làm
người nấu ăn như quấn bánh đa nem, rán bánh, ốp trứng, luộc rau...Ở góc gia
đình tác giả có thể chuẩn bị búp bê, quần áo, chậu tắm để cho trẻ tắm ch búp
bê, mặc và thay quần áo cho búp bê....tất cả đều là những đồ chơi tự tạo mà trẻ
cũng có thể cùng cô giáo sáng tạo ra. Đây cũng chính là quá trình trẻ hoạt động
tích cực để trẻ có thể tự do sáng tạo đồ chơi theo ý tưởng của mình để tạo ra
các đồ chơi từ các nguyên liệu mà cô giáo cung cấp.
Từ
những đồ dùng đồ chơi đó tôi có thể làm và chuẩn bị theo từng chủ đề cho phù
hợp với nội dung trải nghiệm ở từng góc chơi và qua đó bố trí đồ chơi tại góc
chơi không bị chồng chéo và không bị nhàm chán đối với trẻ, có như vậy mới kích
thích trẻ tích cực hoạt động trải nghiệm ở các góc chơi trong lớp học.
+ Bước
3: Xắp xếp đồ chơi đa dạng phù hợp với chủ đề kết hợp với các nguyên vật liệu
mở tại các góc chơi.
Sau khi
đã sắp xếp các góc chơi một cách hợp lý, cung cấp và làm đồ dùng đồ chơi và các
nguyên vật liệu mở thì việc sắp xếp đồ dùng đồ chơi và các nguyên vật liệu mở
tại các góc chơi là một khâu tiếp theo trong việc tôi tạo môi trường cho trẻ
hoạt động. Đây là bước cuối cùng để tạo cho trẻ có góc chơi hoàn hảo nhất giúp
trẻ hoạt động trải nghiệm một cách tích cực hứng thú và say mê trong hoạt động.
Việc
sắp xếp đồ dùng đồ chơi một cách đẹp mắt, có đủ đồ chơi và đồ dùng kết hợp với
nguyên vật liệu mở ở các góc chơi sẽ là động lực thúc đẩy trẻ vào hoạt động
trải nghiệm qua các góc chơi, trải nghiệm qua đồ chơi, trải nghiệm qua
các nguyên vật liệu mở để từ đó tính tích cực của trẻ sẽ được phát huy
rất nhiều trong quá trình hoạt động trải nghiệm tại góc chơi.
Tác giả
cũng xây dựng những tiêu chí khi sắp xếp đồ chơi tại góc của lớp mình khác với
trước đó là những đồ chơi đã cũ tác giả để cùng với những đồ chơi mới và cùng
trên một giá đựng, như vậy trẻ sẽ không kén chọn đồ chơi mà cũng không thắc mắc
hay chán với những đồ chơi cũ. Những nguyên vật liệu mở thì để tập chung ở đầy
đủ các góc và góc nào trẻ cũng được trải nghiệm với nguyên vật liệu mở. Có như
vậy trẻ mới tạo cho trẻ sự tò mò khám phá và trải nghiệm với các nguyên vật
liệu mở mà không bị nhàm chán khi chơi ở bất kỳ góc chơi nào và tích cực chủ
động hơn trong hoạt động trải nghiệm ở các góc chơi mà trẻ thích.
Qua các
bước trên tác giả nhận thấy quá trình xây dựng môi trường lớp học theo hướng
mở, cung cấp đồ dùng dùng đồ chơi theo chủ đề phong phú và có đầy đủ nguyên vật
liệu mở giúp trẻ hoạt động tích cực là một biện pháp không thể thiếu trong hoạt
động tổng thể của trẻ mầm non và đặc biệt là hoạt động trải nghiệm và đây cũng
chính là nội dung mà mỗi giáo viên phải phát huy tối đa khả năng và sở trường
của mình để tạo cho trẻ một môi trường hoạt động trải nghiệm phong phú đa dạng
để trẻ tích cực tham gia không nhàm chán và vẫn có hiệu quả để hình thành những
kỹ năng chơi cho trẻ.
- Điều
kiện để áp dụng giải pháp:
Giáo
viên phải năm vững nội dung và quan điểm xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm, các tiêu chí và nguyên tắc sắp xếp góc chơi trong lớp lớp đồ
chơi tại các góc chơi, nắm rõ các nguyên vật liệu mở phù hợp với nội dung chơi
tại góc.
Làm tốt
công tác xã hội hóa giáo dục của lớp mình phụ trách để huy động sự ủng hộ của
phụ huynh trong việc tái sử dụng và quyên góp các nguyên vật liệu phế thải an
toàn cho lớp học để giáo viên làm đồ dùng đồ chơi tự tạo trong các góc chơi, và
trong hoạt động dạy trẻ sáng tạo đồ dùng đồ chơi từ nguyên vật liệu mở tại góc
chơi.
* Giải
pháp 2: Lựa chọn và tổ chức các nội dung trải nghiệm phù hợp với các hoạt động
trong ngày của trẻ tạo nên sự tích cực cho trẻ trong hoạt động trải nghiệm.
Sau khi
các bước về xây dựng môi trường lớp học theo hướng mở, cung cấp đồ dùng dùng đồ
chơi theo chủ đề phong phú và có đầy đủ nguyên vật liệu mở giúp trẻ hoạt động
tích cực đã được chuẩn bị đầy đủ để cho trẻ hoạt động trải nghiệm ở các góc,
thì lựa chọn các các nội dung trải nghiệm phù hợp với các hoạt động trong ngày
cho trẻ tham gia để không có sự nhàm chán trong hoạt động trải nghiệm là một
biện pháp mà tác giả đã lựa chọn và áp dụng.
- Mục
tiêu của giải pháp:
Tác giả
muốn đem đến cho trẻ những nội dung trải nghiệm khác ngoài trải nghiệm trong
hoạt động góc, qua đó cung cấp nội dung trải nghiệm mới lạ sẽ làm cho trẻ tích
cực hơn trong hoạt động. Cái mới lạ sẽ đem lại sự tò mò thích khám phá ở trẻ và
như vậy trẻ sẽ chủ động tích cực tham gia vào hoạt động trải nghiệm một cách
trọn vẹn mà không cần sự tác động của giáo viên.
- Nội
dung và cách thực hiện giải pháp:
+ Bước
1: Xây dựng kế hoạch trải nghiệm cùng với hoạt động trong ngày của trẻ
Đây là
một bước quan trọng trước khi cho trẻ trải nghiệm vì chỉ xây dựng được nội dung
trải nghiệm phù hợp thì mới tổ chức cho trẻ các hoạt động trải nghiệm phong phú
và mới lạ. Đây cũng chính là bước khởi nguồn cho sự thể hiện trẻ có được tham
gia vào hoạt động trải nghiệm hay không và hoạt động trải nghiệm có thực sự
tích cực ở trẻ hay không. Vì vậy, xác định cho trẻ một hoạt động trải nghiệm
như thế nào là phù hợp, như thế nào là hay thì yêu cầu người giáo viên phải lựa
chọn nội dung mang tính mới và không lặp lại.
Để thực
hiện bước này tác giả đã chủ động xây dựng nội dung hoạt động trong ngày ở kế
hoạch giáo dục cụ thể trong tuần cùng với các hoạt động học và hoạt động vui
chơi ở trẻ và các hoạt động ăn ngủ và vệ sinh cá nhân, vệ sinh lớp học, lao
động nhẹ nhàng cùng cô giáo và các bạn, hay có thể hoạt động trải nghiệm là
giúp giáo viên những công việc nhỏ phù hợp với khả năng của trẻ mẫu giáo 5 – 6
tuổi.
Ví dụ:
+ Đối
với hoạt động học tác giả có thể lồng ghép hoạt động trải nghiệm phù hợp với
nội dung bài học (Như qua bài dạy trẻ khám phá khoa học với đề tài “ bé tìm
hiểu sự nẩy mầm của hạt” thì sau bài học này tác giả đã lồng ghép hoạt động
trải nghiệm đó là cho trẻ trải nghiệm công việc gieo hạt rau, hạt ngô, hạt đỗ,
hạt lạc... vào thùng xốp, vào hộp nhựa)
Tài liệu được chia sẻ miễn phí tại: https://www.dvtuan.com/
+
Đối với hoạt động vui chơi ngoài trời thì có thể tạo cho trẻ hoạt động trải
nghiệm với thiên nhiên, với đất đá cát sỏi và với các hoạt động trải nghiệm lao
động nhặt lá cây khô, nhặt rác trên sân trường, nhổ cỏ vườn rau, tưới nước cho
cây, lúc này các hoạt động trải nghiệm cũng phải phù hợp với thời tiết ký hâu
trong ngày để dạy trẻ một cách tự nhiên và tạo sự tích cực hứng thú ở trẻ.
+ Đối
với hoạt động ăn ngủ vệ sinh; Cho trẻ trải nghiệm kê dọn bàn ghế, lau bàn sau
khi ăn, phơi khăn cùng cô qua đó trẻ được trải nghiệm những công việc nhỏ hàng
ngày để giúp cô giáo vệ sinh lớp học. Chính từ những hoạt động trải nghiệm này
mà tác gải đã đem đến cho ter sự tích cực của mình qua đó trẻ đón nhận những
lời khen ngợi của giáo viên, những lời động viên để giúp trẻ hoàn thành công
việc một cách tốt nhất.
+ Bước 2: Tổ chức các nội dung trải nghiệm lồng ghép
vào các hoạt động trong ngày của trẻ.
Việc tổ
chức các nội dung trải nghiệm lồng ghép vào các hoạt động trong ngày của trẻ sẽ
tạo mọi cơ hội cho trẻ được trải nghiệm trong cuộc sống hàng ngày của trẻ. Đây
là bước vô cùng quan trọng vì chỉ có việc tổ chức cho trẻ hoạt động trải nghiệm
càng nhiều thì mới kích thích tính ham học hỏi, tính tò mò và ham hiểu biết của
trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi được trỗi dậy và có như vậy sự tích cực của trẻ sẽ ngày
càng phát huy thông qua các hoạt động trải nghiệm.
Tác giả
đã sử dụng bước này để áp dụng vào quá trình tạo cơ hội cho trẻ trải nghiệm và
trên thực tế cho thấy khi trẻ được cô giáo tổ chức hoạt động trải nghiệm
thì lúc này trẻ có thể chưa tích cực, nhưng có những lúc trẻ cũng tích cực ngay
ở giây phút ban đầu. Như vậy điều đặt ra ở đây là gì, tức là giáo viên phải
giao nhiệm vụ cho trẻ được suy ngẫm và được tự làm điều mà trẻ muốn khám phá mà
không cần phương thức của giáo viên. Mà là tự trẻ sẽ làm và sẽ trao đổi với
nhau để cùng nhau giải quyết vấn đề trong quá trình trải nghiệm, sau đó trẻ sẽ
đưa ra kết luận cuối cùng và thống nhất với kết quả đó là đúng, chính điều này
đã tạo sự tích cực đến mức tối đa của trẻ vào hoạt động trải nghiệm. Và trẻ sẽ
say mê để làm tốt công việc của trẻ mà không cần sự gợi ý của giáo viên. Tuy
nhiên, để sự tích cực của trẻ đạt ở mức độ cao nhất thì giáo viên phải cho trẻ
thuyết trình lại quá trình trẻ đã làm được để cho cô giáo và các bạn cùng lắng
nghe quá trình trẻ tìm ra được kết quả. Chính điều này đã tạo cho trẻ niềm tin
là mình sẽ làm được và làm tốt nếu như mình được trải nghiệm.
Ví
dụ: Đối với hoạt động học tác giả có thể lồng ghép hoạt động trải nghiệm
phù hợp với nội dung bài học (Như qua bài dạy trẻ khám phá khoa học với đề tài
“ bé tìm hiểu sự nẩy mầm của hạt” thì sau bài học này tác giả đã cho trẻ trải
nghiệm công việc gieo hạt rau, hạt ngô, hạt đỗ, hạt lạc... vào thùng xốp, vào
hộp nhựa sau đó cho trẻ theo dõi đánh dấu vào lịch hàng ngày của trẻ, có ghi
tên của từng nhóm của từng loại hạt và chăm sóc tưới nước hàng ngày để đến lúc
hạt nẩy mầm thành cây để xem quá trình nẩy mầm của hạt bắt đầu từ ngày nào, hạt
nào nẩy mầm trước, hạt nào nẩy mầm sau và vì sao các loại hạt không nảy mầm
cùng một thời điểm. Như vậy, từ bài học tác giả đã dẫn dắt trẻ cùng hoạt động
trải nghiệm vô cùng thú vị mà trẻ rất tích cực tham gia và hàng ngày trẻ chủ
động chăm sóc và chờ đợi ngày hạt nẩy mầm thành cây và ngoi lên khỏi mặt đất...
)
+ Bước 3: Công nhận và khen ngợi động viên kết quả
trải nghiệm của trẻ .
Để bước
hai được thành công thì công việc cuối cùng mà tác giả lựa chọn đó là bước kết
thúc và nhận xét kết quả trẻ đã đạt được trong hoạt động trải nghiệm. Sau mỗi
một hoạt dộng trải nghiệm thì trẻ được động viên và khen ngợi tán thành những
kết quả trẻ đã đạt được là vô cùng quan trọng. Đối với trẻ mầm non việc động
viên khen ngợi đúng lúc đúng chỗ sẽ là động lực vô cùng quan trọng trong việc
hình thành ở trẻ những hành vi và thói quen tốt đặc biệt là hình thành nhân
cách tốt ở trẻ mầm non. Trẻ không chỉ là một chủ thể lĩnh hội kiến thức mà ở
đây trẻ là chủ thể của hoạt động, là chủ thể của quá trình hoạt động và kết quả
của hoạt động. Qua những động viên của giáo viên trẻ sẽ tích cực hơn rất nhiều
trong các hoạt động trải nghiệm khác.
Để làm
tốt bước này tác giả đã sử dụng những thời điểm mà trẻ tham gia hoạt động trải
nghiệm và động viên khen ngợi sẽ ngay sau khi trẻ hoàn thành hoạt động trải
nghiệm, như thế trẻ sẽ được động viên khích lệ kịp thời, trẻ sẽ cảm thấy vui
thích và muốn được tham gia để nhận lời khen của cô giáo cho sự cố gắng của
mình.
Qua ba
bước trên tác giả nhận thấy nội dung và tổ chức cho trẻ trải nghiệm để mang lại
sự tích cực trong hoạt động cho trẻ là việc làm cần thiết, nó không chỉ đem lại
những niềm vui ở người giáo viên mà thành công hơn nữa là đem lại ở trẻ sự hứng
thú, say mê và tích cực thực sự trong hoạt động trải nghiệm ở trường mầm non.
Đây là bước quan trọng để dần hình thành ở trẻ tính tự chủ, tự lập, chủ động,
tích cực trọng mọi hoạt động của lớp mà trẻ muốn tham gia vào để giúp trẻ trải
nghiệm và lĩnh hội những kỹ năng sống, những kiến thức khoa học phù hợp với
nhận thức của lứa tuổi mầm non.
- Điều
kiện để áp dụng giải pháp:
+ Giáo
viên phải lựa chọn nội dung cho trẻ hoạt động trải nghiệm sát thực, biết tận
dụng những tời điểm trong thực tế cho trẻ trải nghiệm, không ôm đồm quá vào
hoạt động trại nghiệm ở một thời điểm nhất định.
+ Phải
linh hoạt trong việc tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ, nếu thấy trẻ tích
cực trong hoạt động trải nghiệm nào đó thì giáo viên phải cung cấp nguyên vật
liệu và đồ dùng đồ chơi cho trẻ hoạt động tích cực.
+ Tận
dụng các thời điểm và tuyên dương khen gợi trẻ kịp thời trong hoạt động có thể
mang lại cho trẻ phần thưởng khi trẻ hoàn thành tốt hoạt động của nhóm hay của
các nhân.
* Giải
pháp 3: Lựa chọn và đa dạng các hình thức tổ chức để giúp trẻ tích cực hơn
trong hoạt động trải nghiệm ở trường mầm non.
- Mục
tiêu của giải pháp:
Mỗi một
hình thức tổ chức cho trẻ hoạt động trải nghiệm sẽ tác động một cách trực tiếp
đến kết quả mà trẻ trải nghiệm. Có thể sẽ giúp cho tính tích cực của trẻ tăng
lên nhưng cũng có thể làm giảm đi sự hứng thú và tích cực của trẻ trong hoạt
động. Vì thế, mỗi một hình thức giáo viên tổ chức cho trẻ trải nghiệm sẽ là một
căn cứ để trẻ học tập và trải nghiệm những gì và phát huy những gì thông qua
hoạt động đó. Trẻ không chỉ học tập và vui chơi mà thông qua đó trẻ đã lĩnh hội
những kiến thức cơ bản trong cuộc sống, những kỹ năng sống cần thiết và những
thái độ ứng xử phù hợp trong giáo tiếp hàng ngày.
- Nội
dung và cách thực hiện giải pháp:
Việc
lựa chọn hình thức tổ chức phù hợp với hoạt động trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo 5
– 6 tuổi là việc làm cần thiết vì mỗi một hoạt động trải nghiệm giáo viên cần
tuân thủ những nguyên tắc nhất định. Đó là hình thức hoạt động phải phù hợp với
nội dung hoạt động và phương pháp hoạt động.
+ Khi
tổ chức cho trẻ trải nghiệm ở nội dung gì thì tác giả đã sử dụng những hình
thức cho trẻ trải nghiệm phù hợp để tạo cho trẻ sự tích cực khi tham gia các
hoạt động trải nghiệm. Những hình thức phù hợp sẽ giúp trẻ không chỉ chủ động
trong hoạt động cá nhân mà còn tích cực trong cả hoạt động theo nhóm nhỏ và
nhóm lớn.
+ Đối
với hoạt động trải nghiệm lao động yêu cầu giáo viên phải lựa chọn hình thức tổ
chức cho cả lớp cùng hoạt động trải nghiệm và lúc này cần giao nhiệm vụ cho
từng cá nhân trẻ, như vậy trẻ phải tự mình tích cực tham gia để trẻ nào cũng
hoàn thành công việc mà cô giáo phân công. Qua đó tích chủ động và tích cực của
trẻ sẽ được tăng lên.
+ Đối
với hoạt động trải nghiệm mang liên kết tập thể và cần hoàn thiện trong một tổ,
nhóm nhất định thì giáo viên lựa chọn hình thức tổ chức theo nhóm nhỏ, hoặc
nhóm lớn và phân công nhiệm vụ cho từng nhóm để hoàn thiện công việc của nhóm
mình trong một khoảng thời gian nhất định, giúp cho hoạt động trải nghiệm có
tính cạnh tranh giữa các nhóm và giữa các tổ với nhau và yêu cầu trẻ phải tích
cực tư duy và suy nghĩ để tìm ra hướng giải quyết nhanh nhất có thể và hoàn
thiện sản phẩm của nhóm mình, từ đó giáo viên đã tạo cho trẻ sự tích cực, chủ
động và trao đổi với nhau, hợp tác, chia sẻ với nhau trong hoạt động để hướng
tới thành quả chung khi tham gia vào hoạt động trải nghiệm của nhóm.
- Ngoài
hình thức tổ chức theo nhóm, theo cá nhân và cả lớp thì việc áp dụng đa dạng
các hình thức tổ chức khác cho trẻ hoạt động trải nghiệm cũng góp phần không
nhỏ trong việc phát huy tính tích cực và độc lập suy nghĩ, phán đoàn và cảm
nhận của trẻ thông qua hoạt động trải nghiệm. Chẳng hạn như tác giả cúng đã lựa
chọn các hình thức trải nghiệm thực tế sau đó đưa ra luôn cảm nhận của mình (Ví
dụ: tác giả yêu cầu trẻ đi trên con đường sỏi quậy, đi trên con đường trải
bông, đi trên con đường trải thảm cỏ và hỏi trẻ luôn cảm nhận của trẻ khi đi
trên từng con đường đó trẻ sẽ cảm nhận như thế nào và cảm nhận của bàn chân,
con đường nào tạo cảm giác êm chân, ấm chân, lạnh chân, gai chân, ...)
+ Tăng
cường hình thức trải nghiệm cho trẻ thông quan hình thức giải quyết các tình
huống trải nghiệm trong thực tế cuộc sống xung quanh trẻ, tham quan, hoạt động
vui chơi dã ngoại ở khu vực ngoài trường trong điều kiện cho phép của ban giám
hiệu và trong các ngày Lễ lớn trong năm (Ví dụ: Thăm quan trải nghiệm cách đồng
lúa, công việc của các bác nông dân, trải nghiệm hoạt động của các phương tiện
giao thông trên đường phố, hoạt động tham qua n trải nghiệm những ngôi nhà cao
tầng, ... )và lúc này trẻ phải vận dụng các kiến thức đã biết trẻ nói lên cảm
nhận và suy nghĩ của mình, và như vậy trẻ sẽ học tập được những kỹ năng mới,
những kiến thức mới khi ở trong không gian trường học trẻ sẽ không có điều kiện
để tiếp xúc thực tế, để nhận định và để phán đoán những tình huống có thể xảy
ra trong đời sống xung quanh trẻ mà vẫn có thể tích cực vào hoạt động một cách
chủ động và tích cực.
Như vậy
việc sử dụng linh hoạt các hình thức tổ chức cho trẻ các hoạt động trải nghiệm
sẽ góp phần không nhỏ đến sự tích cực của trẻ trong hoạt động và qua đó trẻ sẽ
hứng thú hơn khi tham gia các hoạt động trải nghiệm ở trường mầm non.
- Điều
kiện để áp dụng giải pháp:
+ Giáo
viên phải xác định rõ hình thức nào phù hợp với mỗi nội dung trải nghiệm, tránh
sự nhầm lẫn giữ hình thức trải nghiệm theo lớp, hay hình thức tổ chức trải
nghiệm theo nhóm, theo các nhân.
+ Khi
lựa chọn hình thức trải nghiệm ngoại khóa, tham quan các khu vực khác ở gần
trường mầm non theo hình thức đi bộ thì giáo viên phải chuẩn bị trước các điều
kiện về sức khỏe cho trẻ, an toàn cho trẻ, nước uống, cho trẻ và cả những nơi
giáo viên cho trẻ đến để giúp trẻ không nhàm chán khi được đi trải nghiệm ngoài
trường.
+ Linh
hoạt thay đổi hình thức nếu thấy trẻ chưa tích cực và chưa muốn tham gia hoạt
động trải nghiệm.
+ Về
khả năng áp dụng của sáng kiến:
Trên
đây tác giả đã trình bày một số giải pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động trải nghiệm.
Các giải pháp này tác giả đã áp dụng trực tiếp vào lớp mẫu giáo 5 – 6 tuổi và
có hiệu quả trong việc thực hiện cho trẻ tham gia tích cực vào các hoạt động
trải nghiệm tại trường mầm non và trong lớp học tác giả phụ trách. Những giải
pháp này có khả năng áp dụng một cách hiệu quả trong việc thực hiện nhiệm vụ
chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi và phù hợp với chương
trình giáo dục mầm non trong đó việc xây dựng các biện pháp giúp trẻ tham gia
tích cực vào hoạt động trải nghiệm là một nhiệm vụ không thể thiếu trong hoạt
động giáo dục trẻ theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm xuất phát từ
trẻ, do trẻ và vì trẻ để nâng cao chất lượng thực hiện chuyên đề “Xây dựng
trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục mầm
non hiện nay.
Việc
ứng dụng đề tài này của bản thân tác giả đã áp dụng có hiệu quả tại lớp mẫu
giáo 5 – 6 tuổi tại trường mầm non nơi tác giả đang công tác đã mang lại hiêu
quả thiết thực. Các lớp mẫu giáo 5 – 6 tuổi trong nhà trường đã có những trải
nghiệm vô cùng phong phú và tích cực qua đó không chỉ mang lại cho trẻ những
kiên thức mới mà còn phát huy ở trẻ những hoạt động trải nghiệm sáng tạo, giúp trẻ có thể
tối đa hóa khả năng sáng tạo, tính năng động và thích ứng của mình trong mọi
hoạt động trải nghiệm. Trẻ được trải qua quá trình khám phá kiến thức và tìm
giải pháp, từ đó giúp phát triển năng lực cá nhân và tăng cường sự tự tin. Hoạt
động trải nghiệm giúp cho việc học trở nên thú vị hơn với trẻ và việc dạy trở
nên thú vị hơn với người dạy.Khi trẻ được chủ động tham gia tích cực vào quá
trình hoạt động trải nghiệm, trẻ sẽ có hứng thú và chú ý hơn đến những điều
được tiếp cận và ít gặp vấn đề về tuân thủ kỷ luật. Trong tất cả các hoạt động trải nghiệm, giáo
viên mầm non đóng vai trò xây dựng nội dung, kế hoạch và định hướng, hỗ trợ,
đánh giá, uốn nắn, sửa sai cho trẻ. Tùy thuộc vào từng hoạt động trải nghiệm,
giáo viên đưa ra các tình huống có vấn đề để trẻ trải nghiệm với các tình huống
đó.Như vậy, qua việc đó trẻ rất hứng thú và tham gia tích cực vào hoạt động
trải nghiệm và từ đó kiến thức, kỹ năng và thái độ của trẻ về thế giới xung
quanh sẽ được hình thành và phát triển một cách tự nhiên, nhẹ nhàng.
Các
giải pháp trên còn có khả năng áp dụng cho những lớp mẫu giáo 5 – 6 tuổi ở các
trường mầm non trong huyện Bình Xuyên và trong phạm vi toàn tỉnh Vĩnh Phúc.
- Đánh
giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng giải pháp trong
đơn theo ý kiến của tác giả với các nội dung sau:
+ Mang
lại hiệu quả kinh tế: Sáng kiến kinh nghiệm tác áp dụng đã giúp nâng cao nâng
hiệu quả kinh tế giúp giáo viên mẫu giáo 5 – 6 tuổi có thể tự mình xây dựng môi
trường lớp học cho trẻ trải nghiệm thông qua việc tìm tòi, nghiên cứu và sáng
tạo ra những đồ dùng, đồ chơi đơn giản mà lại dễ kiếm, dễ tìm nguyên vật liệu
sẵn có ở địa phương, hay những nguyên vật liệu từ phế thải tái tạo, hoặc những
nguyên vật liệu có trong thiên nhiên. Và có thể huy động tối đa các nguồn lực
từ phía phụ huynh học sinh để giáo viên có thể tuyên truyền đến các bậc phụ
huynh đóng góp ủng hộ những nguyên vật liệu đó để giáo viên tự do sáng tạo đồ
dùng đồ chơi cho trẻ tham gia các hoạt động trải nghiệm mà không cần tốn kém về
kinh phí của nhà trường và của bản thân giáo viên.
+
Mang lại lợi ích xã hội: Việc áp dụng những biện pháp giúp trẻ tham gia tích
cực vào hoạt động trải nghiệm là một biện pháp hiệu quả mang lại ý nghĩa trong
hoạt động chuyên môn, nó không chỉ có ý nghĩa riêng cho cá nhân tác giả mà còn
mang lại trong quá trình thực hiện chuyên đề của cả trường mầm non. Chỉ có
những biện pháp tích cực và tối ưu mới mang lại hiệu quả trong chuyên môn để
nâng cao công tác giáo dục trẻ theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Nó không chỉ mang lại những lợi ích cho đội ngũ giáo viên mà quan trọng nhất đó
là mang lại cho trẻ nhỏ những kiến thức, kỹ năng và thái độ để trẻ vững bước
vào lớp một. Các hoạt động trải nghiệm bao giờ cũng mang lại cho trẻ niềm hứng
thú, say mê và tích cực trong hoạt động. Từ sự tích cực ấy trẻ sẽ được học tập
và vui chơi nhằm phát huy hết khả năng vốn có của trẻ và đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục mầm non hiện nay.
- Các thông
tin cần được bảo mật ; Không
d) Các
điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến;
- Môi
trường trong và ngoài lớp học, khu trải nghiệm, vườn rau, vườn hoa của bé, khu
chợ quê, khu vườn cổ tích, khu vui chơi phát triển thể chất, phòng chức năng
hoạt động âm nhạc, tin học, chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5 – 6 tuổi.
đ) Về
khả năng áp dụng của sáng kiến cho những đối tượng, cơ quan, tổ chức nào hoặc
những người tham gia tổ chức áp dụng sáng kiến lần đầu (nếu có);
- Sáng
kiến có khả năng áp dụng có hiệu quả giúp
trẻ 5 – 6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động trải nghiệm ở các
trường mầm non trong địa bàn huyện Bình Xuyên và trong phạm vi toàn tỉnh Vĩnh
Phúc.
Tài liệu được chia sẻ miễn phí tại: https://www.dvtuan.com/