I. ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SKKN:
Âm nhạc là một nhu cầu trong đời sống tinh thần
của trẻ. Trẻ em tham gia ca hát là được tự hoạt động để nhận thức thế giới xung
quanh và bản thân mình. Bằng ngôn ngữ đặc thù của mình như; giai điệu, nhịp
điệu, tính chất chặt chẽ về tiết tấu, sự hài hoà về âm thanh giúp học sinh mở
rộng tầm hiểu biết phong phú thêm về kinh nghiệm sống, mang lại cảm giác xúc
động về thẩm mỹ mới mẻ, mạnh mẽ. giúp cho việc phát triển trí tuệ óc tưởng
tượng và có tác dụng giáo dục tình cảm, đạo đức cho trẻ em. Việc triển khai môn
học Âm nhạc ở trường Tiểu học có ý nghĩa nhân văn rất lớn, phù hợp với công ước
quốc tế về quyền trẻ em. Qua các bài học, các em được nghe hát, nghe nhạc, được
tập hát, được biết một số kiến thức phổ thông về Âm nhạc, tất cả những cái đó
sẽ tạo thành một trình độ văn hoá âm nhạc tối thiểu để góp phần cùng các môn
học khác giáo dục nhân cách, làm cho các nội dung học tập ở nhà trường có tính
toàn diện, làm thăng bằng, hài hoà các hoạt động của trẻ em.
Muốn đạt được những yêu cầu trên. Bản thân
người giáo viên dạy bộ môn năng khiếu nói chung và bộ môn âm nhạc nói riêng
phải cho học sinh hiểu được khái niệm về âm nhạc. Từ đó giáo viên cho học sinh
làm quen với các âm thanh của các nốt. Dựa trên
những nốt nhạc đó các nhạc sỹ đã sáng tác nên những giai điệu, đấy chính
là những tác phẩm và những tác phẩm yêu cầu học sinh, yêu cầu chúng ta phải
hiểu được nội dung sắc thái tình cảm của bài hát. Căn cứ vào tình hình thực tiễn của nhà trường, với
mong muốn tìm ra những biện pháp giáo dục học sinh một cách nhẹ nhàng thoải mái
và yêu thích môn học, tôi đã chọn đề tài “Rèn
luyện kỹ năng cảm thụ âm nhạc cho học sinh tiểu học”
1.
MỤC
ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
Hình thành và phát triển năng lực cảm thụ âm nhạc
của học sinh, tạo cho các em có trình độ văn hoá âm nhạc nhất định, góp phần
giáo dục toàn diện và hài hoà nhân cách của các em.
Tạo cho học sinh hứng thú, niềm vui khi học hát,
nghe ca nhạc. Giáo dục năng lực cảm thụ âm nhạc, kích thích tiềm năng nghệ
thuật, làm cho đời sống tinh thần của trẻ thêm phong phú. Phát triển trí tuệ,
bồi dưỡng tình cảm trong sáng, lành mạnh, hướng tới chân, thiện, mĩ góp phần
làm thư giãn đầu óc, làm cân bằng các nội dung học tập khác ở tiểu học.
Khích lệ học sinh hăng hái tham gia vào các hoạt
động âm nhạc, làm cho đời sống tinh thần phong phú, lành mạnh, tạo điều kiện để
các em bộc lộ và phát triển năng khiếu.
2. NHIỆM VỤ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
A, Nhiệm vụ nghiên cứu:
Để đạt mục đích nêu trên, bản thân tôi đã xác định
được những nhiệm vụ cần nghiên cứu sau:
- Nghiên cứu cơ sở lý luận của đề
tài:
- Tìm hiểu luật giáo dục 2008
- Tìm hiểu, tham khảo các tài liệu, phương tiện truyền thông có liên quan
đến bộ môn Âm nhạc.
- Tìm hiểu tâm lý học sinh tiểu học.
- Tìm hiểu thực trạng học tập môn Âm
nhạc của học sinh, tình hình thực tế của các lớp trong trường.
- Tìm ra các biện pháp nhằm giúp học sinh mạnh dạn hơn, biết cảm nhận những
giai điệu, những hình ảnh đẹp trong bài hát, yêu thích môn âm nhạc ở tiểu học.
B, Phương pháp nghiên cứu:
Để làm được những điều đã nêu trên thì ngay từ đầu
năm tôi đã lập ra những việc cần làm trong năm học, tìm ra những biện pháp nhằm
tạo mọi điều kiện cho các em có được sự ham thích, niềm đam mê âm nhạc qua các
phương pháp sau:
-
Phương pháp trực quan.
- Phương pháp nghiên cứu tài
liệu, giáo trình.
- Phương pháp kiểm tra đánh
giá.
- Tổng kết kinh nghiệm qua thực tế giảng dạy các
lớp được phân công.
II: MÔ TẢ GIẢI PHÁP
1. Cơ sở lý luận:
Âm nhạc là một môn học mang tính nghệ thuật cao, nó
khác rất nhiều so với môn học khác, tuy nó không đòi hỏi sự chính xác một cách
tuyệt đối nhưng lại đòi hỏi người học phải có sự yêu thích, sự đam mê thậm chí
là một chút cái gọi là “năng khiếu”, điều này không phải học sinh nào cũng có
được. Học Âm nhạc mang đến cho học sinh những phút giây thư giãn, thoải mái,
học mà chơi, chơi mà học. Thông qua những giai điệu, những câu hát, những lời
ca, những cử chỉ, những điệu bộ, Âm nhạc giúp các em nhận thức những hình tượng
âm thanh, giai điệu, kích thích cảm xúc của các em, giúp các em cảm thụ những
giai điệu qua từng bài hát, từng nét nhạc.
2. Cơ sở thực tiễn:
Năm học 2020 - 2021 được sự phân công của Ban giám
hiệu nhà trường, tôi trực tiếp giảng dạy
bộ môn Âm nhạc. Để học sinh học tập tốt môn học bản thân tôi luôn tìm tòi những
phương pháp dạy học cho phù hợp đúng với lứa tuổi, đúng trương trình, tạo hứng
thú cho học sinh yêu thích môn học. Tôi luôn tìm những phương pháp để đưa phong
trào ca hát của nhà trường đạt kết quả và hoàn thành tốt nhiệm vụ được phân
công, trong khi nhận thức, sự hiểu biết,
giọng hát của học sinh không đồng đều, có những em có giọng hát, hát đúng
giọng, có những em hay hát lạc giọng, chưa mạnh dạn tham gia biểu diễn các bài
hát hoặc biểu diễn chưa tự nhiên, chưa mạnh dạn nhận xét về tư thế biểu diễn
của bạn mình hoặc về giai điệu tiết tấu các bài hát, các tác phẩm âm nhạc được
nghe.
3. Nguyên nhân:
Sau khi rà soát nắm tình hình thực tế tôi đã tiến
hành phân loại từng nhóm và đi sâu vào tìm hiểu những hạn chế từng mặt của mỗi
học sinh cũng như hoàn cảnh, cá tính, sở thích của các em để từ đó có hướng bồi
dưỡng và giúp đỡ phù hợp với đối tượng học sinh.
Do môn học đòi hỏi phải có tính năng khiếu nên
trong khi ca hát một số học sinh hát lạc giọng, chưa thuộc lời, hát chưa chuẩn
về giai điệu, tiết tấu, do một số em nói tiếng địa phương nên nói ngọng vì vậy
nhiều em ngại tham gia các hoạt động âm nhạc trong lớp, hoặc học sinh chưa biết
cách trình bày cảm nhận của mình về bài hát, tác phẩm âm nhạc, chưa mạnh dạnh
trong việc nhận xét các bạn trong lớp biểu diễn bài hát.
Để phục vụ cho đề tài “ Rèn luyện kỹ năng cảm thụ âm
nhạc cho học sinh Tiểu học” có kết quả, ngay từ đầu năm học tôi đã khảo
sát chất lượng học sinh các khối 3, 4, 5 tại điểm trường Trung tâm qua các bài
học.
Kế hoạch khảo sat, đánh giá học sinh, thời gian
tháng 09/2020. Tổng số học sinh cả 3 khối có 7 lớp: Có 175 học sinh
Tài liệu được chia sẻ miễn phí tại: https://www.dvtuan.com/
|
Khối |
Tổng số HS |
Hoàn
thành tốt (A+) |
Hoàn
thành (A) |
Chưa
hoàn thành (B) |
|||
|
SL |
% |
SL |
% |
SL |
% |
||
|
Khối 3 |
71 |
1 |
2,2 |
63 |
82,6 |
8 |
15,2 |
|
Khối 4 |
61 |
2 |
4,3 |
55 |
83,0 |
6 |
12,8 |
|
Khối 5 |
43 |
0 |
0 |
38 |
85,1 |
5 |
14,9 |
|
Tổng |
175 |
3 |
2,1 |
156 |
83,6 |
19 |
14,3 |
4. Biện pháp khắc phục
A. Đối với giáo viên:
Phối hợp cùng giáo viên
chủ nhiệm và phụ huynh học sinh để tìm hiểu sở thích, cá tính của các đối tượng
học sinh.
Thường xuyên nghiên cứu,
cải tiến phương pháp dạy học và học tập ở các phân môn khác để không ngừng nâng
cao chất lượng giảng dạy về môn Âm nhạc.
Nắm vững kiến thức đã
được trang bị ở nhà trường về chuyên môn, chuyên ngành về nghiệp vụ sư phạm.
Hiểu được đặc điểm đối tượng về phát triển tâm sinh lý và sự hình thành phát
triển ngôn ngữ.
Hình thành các biểu
tượng thông qua các bài hát đó là những câu chuyện nhằm giáo dục hành vi đạo
đức nhờ lời ca và giai điệu của bài mà gây được cho học sinh những xúc cảm và
thể hiện được tình cảm sắc thái vào bài hát.
Định hướng cho các em thấy được chiều sâu của tác
phẩm: nghe giai điệu và cảm thấy thích, nói được vì sao mà thích, thấy nó hay
thì hay ở chỗ nào? Còn qua các câu
chuyện âm nhạc mà thấy được sức mạnh của Âm nhạc, tầm quan trọng của Âm nhạc trong
đời sống hằng ngày.
Hằng ngày trò chuyện, gần gũi khích lệ cho các em
để các em mạnh dạn, tự tin hơn trong khi biểu diễn các bài hát.
Trong các giờ học luôn tạo ra cho học sinh hứng
thú để các em phấn khởi trong khi học tập.
B. Đối với học sinh:
Trong các giờ học phải
sôi nổi, mạnh dạn, biết nhận xét về tư thế hát, về giai điệu lời ca, các động
tác phụ hoạ cho bài hát, hát đúng với nhạc.
Biết liên hệ với thực tế
cuộc sống với nội dung bài hát, nội dung câu chuyện âm nhạc.
Ngoài tập biểu diễn các
bài hát ở trường ở lớp về nhà các em tự tập hát kết hợp các động tác phụ hoạ
cho bài hát và tập biểu diễn các bài hát.
III. HIỆU QUẢ DO
SKKN MANG LẠI
Bằng sự nhiệt tình, tận tâm của bản thân tôi cùng
với sự cố gắng nỗ lực của học sinh. Qua một thời gian rèn luyện kỹ năng cảm thụ
âm nhạc cho học sinh tôi thấy các em có rất nhiều tiến bộ trong việc nêu cảm
nhận của mình về bài hát, tác phẩm, mạnh dạn nhận xét các bạn trong lớp biểu
diễn, từ đó các em tự sửa cho mình hát đúng giai điệu lời ca, mạnh dạn biểu
diễn các bài hát, biểu diễn tự nhiên kết hợp với các động tác phụ hoạ. Học sinh
tỏ ra rất thích học, rất say mê môn học. Không khí diễn ra sôi nổi, thoải mái
kích thích được lòng say mê âm nhạc của học sinh. Học sinh chủ động tiếp thu
một cách dễ dàng. Với những cố gắng trên tôi đã thực hiện khá thành công và đã
phát huy được tính tích cực học tập của học sinh thông qua đợt khảo sát cuối cùng
thời gian: tháng 5 năm 2021
* Kết quả
|
Khối |
Tổng số HS |
Hoàn
thành tốt (A+) |
Hoàn
thành (A) |
Chưa
hoàn thành (B) |
|||
|
SL |
% |
SL |
% |
SL |
% |
||
|
Khối 3 |
71 |
25 |
33,0 |
46 |
67,0 |
0 |
0 |
|
Khối 4 |
61 |
20 |
33,0 |
41 |
67,0 |
0 |
0 |
|
Khối 5 |
43 |
16 |
33,0 |
27 |
67,0 |
0 |
0 |
|
Tổng |
175 |
61 |
33,0 |
114 |
67,0 |
0 |
0 |
* So sánh đối chứng:
|
Trước khi áp dụng - Lớp học trầm - Học tập chậm chạp, ít phát biểu ý kiến. - Chưa thể hiện được tính chất, tình cảm bài hát. - Chưa biết nêu cảm nhận của mình về bài hát. - Chưa mạnh dạn trong nhận xét các bạn biểu diễn bài hát. - Số lượng học sinh rụt rè, nhút nhát khi biểu diễn còn nhiều. |
Sau khi áp dụng - Lớp học sôi nổi, tích cực. - Học tập nhanh nhẹn, hăng hái phát biểu ý kiến. - Thể hiện được tình cảm sắc thái của bài hát. - Biết nêu cảm nhận của mình về bài hát, tác phẩm âm nhạc. - Mạnh dạn nhận xét các bạn trong lớp biểu diễn bài hát. - Số lượng học sinh mạnh dạn, tự
tin khi biểu diễn tăng lên nhiều. |
VI. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Trong quá trình rèn luyện kỹ năng cảm thụ âm nhạc
cho học sinh, bản thân tôi đã rút ra được một số kinh nghiệm sau:
- GV cần lắng nghe tâm tư,
nguyện vọng của học sinh.
- Giáo viên luôn phải tìm ra
những phương pháp dạy cho từng đối tượng, từng lớp cho phù hợp, khai thác kĩ,
mở rộng kiến thức bài dạy để thu hút học sinh.
- Luôn chuẩn bị đồ dùng đầy
đủ, phong phú, tập kĩ sử dụng đàn đệm cho các bài hát, các động tác phụ hoạ
trước khi lên lớp.
- Lên lớp giáo viên phải nhẹ nhàng thoải mái,
nhưng phải có thái độ nghiêm túc trong giảng dạy. Không doạ nạt gò ép học sinh.
- Thường xuyên tuyên dương, khen ngợi khích lệ kịp
thời.
- Tạo điều kiện cho học sinh
được tham gia nhiều hoạt động âm nhạc, nhất là học sinh cá biệt.
- Lấy học sinh làm trung tâm “Tất cả vì học sinh
thân yêu”.
- GV âm nhạc phải là những
nhà sư phạm mẫu mực về lối sống và nhân cách.
IV: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Những đề xuất, kiến nghị.
“Rèn luyện kỹ năng cảm thụ
âm nhạc cho học sinh Tiểu học” là một hình thức đơn giản và mang lại hiệu quả cao. Tuy nhiên để thành
công rất cần sự phối hợp và tham gia của các cấp quản lí, giáo viên mà cụ thể
là những phương tiện giảng dạy.
Để
tăng thêm hiệu quả giờ dạy và giáo dục âm nhạc, tôi rất mong các cấp lãnh đạo
quan tâm hơn nữa tới cơ sở vật chất phục vụ cho giảng dạy âm nhạc như phòng học
chức năng, video, máy nghe nhạc, các loại nhạc cụ có chức năng hiện đại để sử
dụng trong việc dạy học....
Tạo điều kiện cho chúng tôi
có điều kiện học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp như tập huấn nâng cao chuyên
môn, tổ chức chuyên đề....
2. Kết luận:
Trên đây
là một số kinh nghiệm “Rèn luyện kỹ năng cảm thụ Âm nhạc cho
học
sinh Tiểu học” mà tôi đã tiến hành trong năm học qua. Việc rèn luyện kỹ
năng cảm thụ âm nhạc cho học sinh không phải một sớm một chiều mà là cả một quá
trình, đòi hỏi giáo viên phải kiên trì, bền bỉ, có lòng nhiệt tình tận tâm với
nghề nghiệp thì mới đạt được kết quả như ý muốn, phong trào ca hát phải được
duy trì thường xuyên, liên tục, trong các buổi học và gắn liền với các hoạt
động của Đội TNTP Hồ Chí Minh.
Tôi hy vọng rằng kinh nghiệm nhỏ này sẽ góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục bộ môn âm
nhạc và các hoạt động văn nghệ trong nhà trường cho học sinh tiểu học./.
Tài liệu được chia sẻ miễn phí tại: https://www.dvtuan.com/