MỘT VÀI GIẢI PHÁP GIÚP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC.
I. Sự cần thiết, mục đích của việc thực
hiện sáng kiến:
Trong
chương trình giáo dục phổ thông nói chung và ở cấp Tiểu học nói riêng, giáo dục là một quá trình liên tục, giáo dục suốt đời.
Trong đó giáo dục Tiểu học có tính chất nền tảng trong hệ thống giáo dục. Giáo
dục học sinh được đánh giá theo hai nội
dung: học lực và hạnh kiểm. Nói tới hạnh kiểm tức là hình thành cho học sinh
những giá trị đạo đức căn bản như: tính trung thực, tinh thần trách nhiệm, lòng
yêu thương và các kỹ năng cơ bản được thể hiện trong các mối
quan hệ: giữa cá nhân với gia đình, cá nhân với xã hội; có đức tính trung thực,
sống ngay thẳng, thật thà, dám nhận lỗi khi mắc khuyết điểm, sống nhân ái, vị
tha hơn… Qua đó giúp cho học sinh được phát triển toàn diện nhân
cách để các em trưởng thành và trở thành người có ích cho xã hội thể hiện qua
hai mặt: “Tài và Đức”.
Hiện nay, với sự phát triển của xã hội
trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế cùng
với sự phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa -
giáo dục đời sống vật chất của đại bộ phận các gia đình được nâng lên. Tuy nhiên, mặt trái của sự phát triển đó là sự du nhập
văn hoá phẩm không lành mạnh thông qua các phương tiện như phim ảnh, mạng
Internet, games,…Bên cạnh đó là sự thiếu quan tâm, quản lý, giáo dục lỏng lẻo
của một bộ phận gia đình - nhà trường - xã hội cũng làm ảnh hưởng đến đạo đức,
lối sống không phù hợp với chuẩn mực của một bộ phận không ít học sinh hiện nay.
Nhằm tiếp tục thực
hiện và đẩy mạnh các cuộc vận động của ngành như:
"Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; "Mỗi thầy giáo, cô
giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo" và phong trào thi đua
"Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực" đồng thời tăng
cường giáo dục đạo đức, giáo dục kĩ năng sống; đổi mới phương pháp dạy học theo
yêu cầu về đổi mới giáo dục toàn diện. Từ những vấn đề trên, để góp phần vào
công tác giáo dục đạo đức cho học sinh trong giai đoạn hiện nay và qua thực
tiễn công tác quản lý tôi mạnh dạn đưa ra “Một số giải pháp giúp nâng cao hiệu quả
giáo dục đạo đức cho học sinh trong trường Tiểu học”.
II. Phạm vi triển khai thực hiện:
Qua kiểm tra, khảo sát và đúc kết
kinh nghiệm trong thời gian làm công tác quản lý tôi đã triển khai và thực hiện
tại trường Tiểu học.
Đề ra một số giải pháp nhằm khắc phục
hành vi đạo đức chưa chuẩn mực của học sinh trong nhà trường hiện nay.
III. Mô tả sáng kiến:
1. Thực trạng:
Trong các nhà
trường hiện nay đối với học sinh Tiểu học với nhiều lứa tuổi khác nhau, trình
độ nhận thức khác nhau và đặc thù của nhà trường là các em xuất thân từ nhiều
thành phần gia đình khác nhau. Vì vậy không phải em nào cũng ngoan ngoãn nghe
theo lời thầy, cô giáo mà thực
tế vẫn còn
tình trạng học sinh vi phạm đạo đức và có hành vi chưa chuẩn mực như: nói tục,
chửi thề, không tuân theo nội quy của nhà trường, nói dối, thiếu
lễ phép, gây mất trật tự trong lớp học, đánh
nhau, có lối sống thực dụng, ích kỉ ít quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ bạn bè,...
Đối với một số giáo
viên chưa thật sự là tấm gương sáng cho học sinh mà chỉ lo chú trọng đến việc
truyền đạt kiến thức mà xem nhẹ hoặc quên mất việc giáo dục tình cảm đạo đức và
kĩ năng sống, kĩ năng ứng xử văn hoá cho học sinh.
Một số gia đình còn
nuông chiều thái quá trong sự giáo dục các em hoặc buông lỏng sự giáo dục, chưa
quan tâm đến việc giáo dục đạo đức cho các em hoặc có quan tâm nhưng vận dụng
các biện pháp giáo dục chưa phù hợp. Có những trường hợp họ phó mặc cho nhà
trường.
Sự thiếu quan tâm
của các tổ chức đoàn thể ở địa phương đối với những em có hoàn cảnh gia đình
khó khăn hoặc học sinh cá biệt cũng là nguyên nhân dẫn đến những tư tưởng, hành
vi đạo đức lệch lạc đối với các em.
2. Nguyên nhân:
2.1. Nguyên nhân khách
quan:
- Do ảnh hưởng từ nếp sống không lành mạnh của gia đình như cha
mẹ thiếu sự quan tâm, giáo dục; chưa gương mẫu, …
- Do sự
ảnh hưởng từ môi trường xã hội như: phim ảnh, Internet,… không lành mạnh;
ảnh hưởng từ sự đua đòi của bạn bè và những người xung quanh.
- Do mộ số giáo viên mới ra trường còn thiếu
kinh nghiệm trong việc vận dụng các biện pháp giáo dục.
2.2. Nguyên nhân chủ quan:
- Một số giáo viên còn
xem nặng việc dạy kiến thức mà thiếu sự quan tâm xây dựng kế hoạch
giáo dục đạo đức cho học sinh.
- Công tác
giáo dục đạo đức trong nhà trường chưa được tuyên truyền rộng
rãi thường xuyên; sự phối hợp giữa nhà trường – gia đình và các tổ chức đoàn
thể như Ban đại diện cha mẹ học sinh, Đoàn thanh niên, …chưa đồng bộ.
3. Một số giải pháp giáo dục
đạo đức cho học sinh:
Trong
hoạt động giáo dục thì việc giáo dục đạo đức cho học sinh giữ một vị trí hết
sức quan trọng vì đó là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch nhằm giúp học
sinh có được những suy nghĩ, thái độ và những hành vi chuẩn mực trong các mối
quan hệ với bản thân, với bạn bè, thầy cô giáo, với người thân và mọi người
xung quanh,..
Để giúp
nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức cho học sinh trong trường Tiểu học tôi xin
nêu ra một vài giải pháp sau:
3.1.
Điều tra:
- Ngay từ
đầu năm học tôi đã chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm trong nhà trường lập danh sách lý lịch trích ngang của từng em
học sinh của lớp mình như số điện thoại, hoàn cảnh gia đình,...để liên hệ với
phụ huynh khi cần thiết và để tham mưu với Ban giám hiệu có kế hoạch hỗ trợ cho
học sinh nghèo, học sinh có hoàn cảnh khó khăn, học sinh cá biệt vì những em
học sinh này rất dễ bị chịu ảnh hưởng từ gia đình, bạn bè, xã hội nếu không
được sự quan tâm, chia sẻ kịp thời.
- Tìm hiểu tính cách của từng học sinh và tình hình
của lớp thông qua giáo viên chủ nhiệm của những năm học trước và cán sự lớp. Qua
đó giáo viên nắm bắt được những học sinh nào chưa ngoan, hay vi phạm nội quy, ..
để làm cơ sở phân công lại đội ngũ cán sự lớp, khắc phục hạn chế của năm học
trước và phát huy những mặt mạnh mà lớp đã có. Từ đó giáo viên chủ nhiệm xây dựng
kế hoạch và đưa ra các biện pháp hợp lý
để giáo dục những học sinh hay vi phạm đạo đức dựa trên cơ sở ban đầu
đầu mà giáo viên chủ nhiệm cũ cung cấp.
- Qua điều tra, sàng lọc những học sinh
chưa ngoan. Giáo viên chủ nhiệm phải thường xuyên quan tâm, thăm hỏi những học
sinh này về hoàn cảnh gia đình để giúp các em có được sự đồng cảm, yêu thương,
sự gần giũi. Như vậy các em sẽ có được niềm tin và sẵn sàng chia sẻ, nghe lời
thầy cô giáo.
3.2.Quan sát:
Qua
các tiết học và tiết sinh hoạt lớp, giờ ra chơi, … Giáo viên quan sát, để phát
hiện kịp thời những học sinh vi phạm nội quy, quy chế trường lớp hoặc có thái
độ, hành vi chưa chuẩn mực. Từ đó sẽ giúp cho giáo viên chủ nhiệm hiểu rõ hơn
về tính cách, nguyên nhân mắc khuyết điểm của học sinh mà không vội vàng kết
luận khi chỉ nghe phản ánh một chiều của học sinh bị bạn phạm lỗi. Qua quan sát
giáo viên sẽ có được cách xử lý phù hợp nhằm tránh làm tổn thương đến tâm lý và
tình cảm của các em.
Bên cạnh việc trực tiếp quan sát, giáo
viên có thể phân công cho cán sự lớp quan sát những bạn trong lớp có dấu hiệu
vi phạm trong giờ học, trong giờ ra chơi, trong các hoạt động GDNGLL,… để kịp
thời can ngăn, khuyên nhủ bạn.
3.3.Nêu gương - tuyên truyền:
Ngoài
việc giáo dục chuẩn mực, hành vi đạo đức, kĩ năng sống cho học sinh thông qua
các tiết học của môn Đạo đức giúp các em thấy được những tấm gương hiếu học,
lòng hiếu thảo, tình đoàn kết, sự chia sẻ, hợp tác,…Giáo viên cần thường xuyên
lồng ghép, tích hợp giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua các môn học khác
như môn Khoa học (TNXH), môn Thể dục, phân môn Lịch sử ( khối 4, 5),…; trong
các tiết sinh hoạt 15 phút đầu giờ, sinh hoạt cuối tuần,… Gắn với từng chủ điểm
của nội dung bài học, qua hoạt động của học sinh ở lớp, ở trường, ở nhà, giáo
viên nêu ra những tấm gương người tốt, việc tốt đồng thời kịp thời khen ngợi
những em thực hiện tốt nội quy, biết giúp đỡ bạn bè, nhặt được của rơi trả lại
người đánh mất,…
Trong năm học 2012 – 2013, nhà trường tổ
chức thực hiện dạy học theo mô hình trường học mới (VNEN) đối với khối 2, 3. Ở
mỗi lớp học đều được trang bị góc thư viện nên đối với 2 khối lớp này nhà
trường đã chỉ đạo giáo viên tổ chức cho học sinh đọc vào các giờ ra chơi, sinh
hoạt lớp những truyện, sách phù hợp với lứa tuổi và với trình độ của các em.
Trong các tiết sinh hoạt cuối tuần ngoài việc tuyên dương những tấm gương thực
hiện tốt; giáo viên còn cho học sinh kể lại một, hai câu chuyện mang ý nghĩa
giáo dục cho các em.
Ví
dụ: - Môn Khoa học (TNXH) giáo
dục cho các em có được các mối quan hệ xã hội, ý thức bảo vệ môi trường; tình
yêu thương, gắn bó với những người trong gia đình, họ hàng và những người xung
quanh,…
- Phân môn Lịch sử giáo dục cho các em
thấy được các giá trị lịch sử, lòng yêu quê hương đất nước, biết ơn các anh
hùng, các thương binh, liệt sĩ,…
- Môn Thể dục qua các trò
chơi cũng đã giáo dục cho các em có tinh thần kỷ luật, tính tập thể cao.
Bên
cạnh giải pháp nêu gương thì công tác tuyên truyền cũng luôn được nhà trường
quan tâm, chỉ đạo cho Đoàn – Đội phối hợp với giáo
viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn tổ chức tốt phong trào thi đua học tập, tuyên
truyền về các anh hùng của địa phương, của đất nước, tuyên truyền thực hiện tốt
ATGT, phòng chống tệ nạn học đường, phòng chống dịch bệnh, bảo vệ môi trường,...
Tổ chức sinh hoạt Đội hàng tuần, tạo sân chơi lành mạnh cho các em. Thường
xuyên kiểm tra việc chấp hành nôi quy trường, lớp, vệ sinh môi trường; lồng
ghép trong các buổi sinh hoạt Đội, Sao nhi đồng, sinh hoạt dưới cờ, tổ
chức các hoạt động giáo dục NGLL, các buổi phát thanh măng non gắn với chủ điểm
hoạt động từng tháng mà giáo viên phát động các phong trào thi đua và tổ chức
các hoạt động bổ ích nhằm thu hút được tất cả các em tham gia sinh hoạt vì đây
là các hoạt động giúp giáo dục đạo đức cho học sinh tốt nhất. Thông qua các
hoạt động đó giáo viên phát động, tuyên truyền, giáo dục đạo đức cho học sinh
cho phù hợp.
Ví dụ: Kỷ niệm
ngày 20-11 tổ chức thi văn nghệ nhằm tuyên truyền, giáo dục cho các em lòng
biết ơn và tôn kính thầy cô; kỷ niệm ngày 22-12 tổ chức thi vẽ tranh "Em
yêu chú bộ đội” nhằm giáo dục các em truyền thống đấu tranh của Quân đội và dân
tộc ta; kỷ niệm ngày 26-3 tổ chức các trò chơi dân gian nhằm giáo dục cho các
em tinh thần tập thể, tinh thần tự quản, có ý thức kỷ luật cao, …
3.4.Quan tâm – động viên:
Đối với những học sinh có thái độ, hành
vi chưa chuẩn mực thì đa số các em này đều có học lực yếu kém, không thiết tha
gì đến học tập. Vì vậy giáo viên phải hết sức khéo léo, tế nhị tránh la mắng,
trách phạt sẽ khiến các em bị cô lập, bị bạn bè chế giễu,…Như vậy sẽ khiến các
em bị tổn thương, dễ sinh ra biểu hiện bất cần hoặc chống đối, xa lánh bạn bè,
thầy cô. Giáo viên cần có biện pháp giáo dục, uốn nắn từ từ như: tổ chức cho
các em tham gia vào những hoạt động mà các em ưa thích, động viên, chia sẻ,
giúp đỡ các em những khó khăn; yêu cầu các bạn trong lớp biết quan tâm, chia
sẻ, giúp đỡ bạn mình. Kịp thời động viên, khen thưởng những việc làm tốt của
các em. Qua những việc làm trên các em sẽ cảm nhận được sự tự tin, tình yêu
thương của thầy cô, bạn bè mà bỏ được những thói hư, tật xấu.
3.5. Phối hợp chặt chẽ giữa “ Nhà trường – gia
đình – xã hội”:
Trong công tác
giáo dục nói chung, giáo dục đạo đức cho học sinh nói riêng. Để nâng cao hiệu
quả giáo dục đạo đức cho học sinh, nhà trường, gia đình và xã hội phải được kết
hợp chặt chẽ trong quá trình giáo dục đạo đức cho học sinh và phải thực hiện
tốt các cuộc vận động "Kỷ cương,
tình thương, trách nhiệm”; phong trào
“ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” và các hoạt
động khác trong nhà trường để giúp cho các em cảm nhận được “ Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”.
Nhà trường giữ vai trò định hướng, để giúp
học sinh hình thành thái độ, hành vi chuẩn mực. Để đạt được hiệu quả cao thì
nhà trường cần phải thường xuyên bồi dưỡng trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho
giáo viên để giáo viên phải thực sự gương mẫu, xứng đáng là tấm gương sáng cho
học sinh noi theo. Bên cạnh đó cần có những biện pháp giáo dục áp dụng phù hợp
với từng đối tượng học sinh. Chỉ đạo tổ chức Đoàn - Đội trong nhà trường thường
xuyên tổ chức các hoạt động bổ ích, tạo nhiều sân chơi lành mạnh, hình thành
thói quen ở các em “Mình vì mọi người,
mọi người vì mình”. Giáo viên trao đổi tình hình học tập và hạnh kiểm của học sinh thông qua phiếu liên lạc hàng
tháng, thông qua các cuộc họp PHHS hoặc trao đổi qua điện thoại, mời PHHS đến
trao đổi trực tiếp, …
Gia đình đóng vai trò quan trọng trong
việc hình thành và phát triển nhân cách của các em nên mỗi gia đình cần luôn
quan tâm chăm sóc, phải luôn là chỗ dựa vững chắc cho các em và cần nhận
thức đúng đắn về vai trò, trách nhiệm của mình trong việc giáo dục con em. Coi việc
học của các em là mục tiêu hàng đầu. Việc giáo dục của gia đình ảnh rất lớn đến
sự hình thành nhân cách của các em. Thường xuyên liên lạc với nhà trường, nắm
tình hình học tập của con em mình để cùng với nhà trường kịp thời giáo dục nếu
phát hiện những biểu hiện hoặc việc làm không đúng của các em.
Ngoài việc thường xuyên phối hợp
với gia đình học sinh thì nhà trường cũng cần thường xuyên phối hợp với các
đoàn thể trong nhà trường, chính quyền các cấp các ngành ở địa phương tạo môi
trường sống lành mạnh, không có những tệ nạn, những thói hư tật xấu,…Đề ra các
biện pháp giáo dục đạo đức phù hợp với thực tế của nhà trường, của địa phương. Bên
cạnh đó cần có sự quan tâm đến những trẻ em con gia đình chính sách, trẻ em
nghèo như hỗ trợ sách vở, quần áo, miễm giảm các khoản thu,…để tạo điều kiện
cho các em đến lớp tránh tình trạng bỏ học.
IV. Kết quả, hiệu quả mang lại:
Qua
thời gian triển khai và áp dụng tại trường Tiểu học 1 thị trấn Năm Căn từ đầu
năm học 2012 – 2013 đến nay kết quả thu được rất khả
quan. Các học sinh có thái độ, hành vi chưa chuẩn nay đã có chiều hướng phát triển tốt về mặt tình cảm đạo đức, rèn
luyện được kỹ năng giao tiếp, kỹ năng tự nhận thức đúng sai, không có học sinh
vi phạm nghiêm trọng về đạo đức; gần gũi,
cởi mở và hòa đồng hơn với bạn bè, tích cực tham gia các hoạt động của lớp, của
trường; chấp hành tốt nội quy, lễ phép với thầy cô, với người lớn;,. tạo cho
các em phát huy được tính chủ động, sáng tạo hơn trong học tập. Các lỗi vi phạm
như: nói tục, chửi thề đã mất hẳn; hiện tượng nói chuyện trong giờ học, gây mất
đoàn kết với bạn bè cũng đã giảm đi rất nhiều. Kết quả học tập của các em này
hiện nay đều đạt từ Trung bình trở lên và đạt Hạnh kiểm tốt.
V.
Phạm vi ảnh hưởng của sáng kiến:
Sáng kiến “Một số
giải pháp giúp nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức cho học sinh trong trường
Tiểu học” đã được giáo viên và phụ
huynh trong nhà trường ủng hộ. Sáng kiến đã giúp cho cán bộ, giáo viên và phụ
huynh tìm hiểu được các thực trạng, nguyên nhân dẫn đến các em vi phạm đạo đức
đồng thời biết vận dụng giải pháp giáo dục cho phù hợp với từng đối tượng học
sinh.
Sáng kiến đã có phạm vi ảnh hưởng trong
đơn vị trường Tiểu học và có thể vận dụng cho các đơn vị
trường học khác.
VI. Kiến nghị, đề xuất:
1. Cần tiếp tục bồi dưỡng trình độ
chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên; kiểm tra chặt chẽ việc thực hiện chuẩn
nghề nghiệp giáo viên Tiểu học gắn với cuộc vận động “ Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo”; “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh
tích cực”; xây dựng CSVC đáp ứng nhu cầu học tập để tạo môi trường học tập và
tạo sân chơi lành mạnh cho các em.
2. Tăng cường các hoạt động tuyên truyền,
giáo dục gắn với từng chủ điểm trong năm học; biểu dương những tấm gương người
tốt, việc tốt,…
3. Tăng cường công tác phối hợp với các
tổ chức đoàn thể trong nhà trường, PHHS và địa phương để cùng đề ra các giải
pháp giáo dục tốt nhất cho các em.
Nguồn: ST
Tài liệu được chia sẻ miễn phí tại: https://www.dvtuan.com/