1. Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: “Nâng
cao hiệu quả việc rèn đọc cho học sinh lớp một ở lớp Một ”
2.
Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Tác giả đồng thời là
chủ đầu tư tạo ra sáng kiến.
3. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục (môn Tiếng Việt)
4. Ngày sáng kiến được áp dụng lần
đầu:
5.
Mô tả bản chất của sáng kiến:
5.1. Tính mới của sáng kiến:
Dựa trên quan điểm: Hoạt động học tập của học
sinh chỉ có thể đạt hiệu quả nếu học sinh tiến hành các hoạt động học tập một
cách tích cực, chủ động, tự giác với một động cơ nhận thức sâu sắc. Bằng hoạt
động học tập, mỗi học sinh tự hình thành và phát triển nhân cách của mình mà
không ai có thể làm thay được. Chính vì vậy, tôi đã đầu tư thời gian nhằm lựa
chọn phương pháp dạy học cho phù hợp,
thực sự năng động, sáng tạo, tìm tòi suy nghĩ, hình thức tổ chức dạy học sao
cho mọi học sinh đều có niềm say mê hứng thú sinh khi luyện đọc để quá trình
luyện đọc của học sinh mang lại hiệu quả tích cực.
Ở lớp Một, các em học sinh bắt đầu làm quen với các kỹ
năng: Nghe, nói, đọc, viết. Trong đó, kỹ năng đọc là kỹ năng rất quan trọng.
Bởi vì, nếu kỹ năng đọc được rèn luyện tốt, hình thành tốt ở các em nó sẽ giúp
các em đọc tốt suốt cả cuộc đời, giúp các em phát triển tư duy, cảm nhận cái
hay, cái đẹp trong mỗi bài học, hiểu được nghĩa của tiếng, từ mình vừa đọc,
hiểu được các lệnh, các yêu cầu trong các môn học khác. Mặt khác, ở lớp Một các
em được tập đọc thành thạo, đọc đúng, đọc trôi chảy thì khi lên các lớp trên
các em sẽ học vững vàng, học tốt hơn. Và từ đó khơi dậy trong các em lòng đam
mê, sự ham học, tích cực hơn trong học tập.
Trong quá trình dạy đọc ở lớp, tôi thấy học
sinh còn nhiều hạn chế. Vì thế tôi đã suy nghĩ là phải làm thế nào để giúp học
sinh luyện đọc tốt hơn, tích cực hơn trong khi đọc. Do đó tôi đã chọn đề tài: “Nâng
cao hiệu quả việc rèn đọc cho học sinh lớp một ở lớp Một ”
5.2. Nội dung sáng kiến:
5.2.1. Thực trạng: Năm học 2020 – 2021, tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp Một 2.
Đầu năm học, lớp tôi có đến 8 học sinh chưa thuộc chữ cái. Số học sinh lớp là
39 học sinh nên cũng có khó khăn trong việc quan tâm đến từng đối tượng học
sinh. Đồng thời, học sinh lớp Một còn nhỏ chưa ý thức được tầm quan trọng của
việc học và tự học. Một số học sinh nói tiếng địa phương nên khó khăn cho việc
phát âm chuẩn và đọc đúng. Vì vậy, trong quá trình dạy học, tôi đã áp dụng
nhiều biện pháp và học hỏi đồng nghiệp để giúp học sinh đọc tốt hơn. Và sau
thời gian thực hiện, tôi cảm thấy rất hiệu quả.
5.2.2. Giải pháp thực hiện
5.2.2.1. Phân nhóm theo đối tượng:
Tôi phân
lớp thành 3 nhóm:
- Nhóm hoàn thành tốt: những học sinh đọc
tốt, chăm chỉ, có ý thức học tập tốt.
- Nhóm hoàn thành: những học sinh đọc được.
- Nhóm chưa hoàn thành: những học sinh chưa
đọc được.
Ở nhóm hoàn
thành tốt và nhóm hoàn thành tôi chọn 1 nhóm trưởng để điều khiển hoạt động học
của nhóm.
Tôi giao
nhiệm vụ cho các nhóm trưởng của hai nhóm hoàn thành tốt và hoàn thành và yêu
cầu nhóm trưởng giao nhiệm vụ cho mỗi bạn học sinh. Nhiệm vụ của nhóm hoàn
thành tốt có thể là từ, câu văn hoặc đoạn văn bản có mức độ khó nhiều hơn nhóm
hoàn thành. Nhóm trưởng cho các thành viên trong nhóm lần lượt đọc.
Trong khi hai
nhóm hoàn thành tốt và nhóm hoàn thành thực hiện nhiệm vụ học tập thì tôi là
người trực tiếp kèm các bạn ở nhóm chưa hoàn thành.
Biện pháp
này được tôi sử dụng trong các tiết ôn luyện. Thông qua quá trình làm việc
nhóm, các em ở nhóm hoàn thành tốt và nhóm hoàn thành có cơ hội thể hiện bản
thân. Các em không những đọc tốt hơn mà còn tăng thêm tình đoàn kết giữa các
thành viên trong nhóm. Còn đối với nhóm chưa hoàn thành thì các em được sự kèm
cặp trực tiếp từ giáo viên nên các em sẽ nhanh tiến bộ. Bản thân tôi có sự quan
tâm đặc biệt đến 8 em chưa thuộc bảng chữ cái. Luôn động viên, khích lệ kịp
thời để tạo động lực giúp các em cố gắng trong học tập.
5.2.2.2.
Hướng dẫn học sinh phát âm.
Hướng dẫn cách phát âm là phương pháp quan trọng hàng
đầu, đòi hỏi người giáo viên phải có những hiểu biết, kinh nghiệm và cả kĩ năng
hướng dẫn tốt. Khi hướng dẫn học sinh phát âm, cần dùng lời nói mạch lạc, đơn
giản để học sinh dễ hiểu và có thể tự mình phát âm đúng. Đối với những âm, vần,
tiếng dễ nhầm lẫn, giáo viên cần phải so sánh, phân tích cụ thể cách phát âm.
- Học
sinh phát âm l thành n: Luyện âm l cho học sinh bằng cách hướng dẫn các em cong
lưỡi cho đầu lưỡi chạm sâu vào vòm miệng trên. Luyện âm n cho học sinh bằng cách hướng dẫn các em
cong lưỡi cho đầu lưỡi chạm lợi trên, hơi thoát qua cả miệng lẫn mũi.
Ví dụ: Không đọc: “ne ne”, “nẻ noi”, …
mà phải đọc: “le le”, “lẻ
loi”…
- Học
sinh phát âm v thành d: Luyện phát âm v cho học sinh bằng cách hướng dẫn các em
bặm môi và phát âm cho luồng khí phát ra từ từ. Luyện phát âm d cho học sinh
bằng cách hướng dẫn các em đầu lưỡi gần chạm lợi, hơi thoát ra xát, có tiếng thanh.
Ví dụ: Không đọc: “dui dẻ”, “Bo có dở”, … mà phải
đọc: “vui vẻ”, “Bo có vở”…
- Học
sinh phát âm an thành ang: Hướng dẫn luyện phát âm vần an bằng cách đè lưỡi
xuống và cuối cùng đầu lưỡi chạm vào vòm miệng trên. Hướng dẫn luyện phát âm
vần ang bằng
cách lưỡi nhích về phía vòm miệng, hơi đọng ở hầu.
Ví dụ: Không đọc: “bàng bạc ”, “bạng học”, … mà phải
đọc: “bàn bạc”, “bạn học”…
- Tiếng có thanh hỏi: giáo viên
cần hướng dẫn cho học sinh phát âm trầm, hơi luyến giọng, lên cao, kéo
dài hơi. Có thể kèm theo động tác ngửa cổ hướng mắt lên trên.
-
Những tiếng có thanh ngã đọc nhấn mạnh, hơi kéo dài, luyến giọng, lên
cao giọng.
Bằng cách hướng dẫn nêu trên, học sinh có thể dễ dàng
phát âm và đạt hiệu quả cao.
5.2.2.3. Giáo viên đọc đúng, đọc hay.
Ở lứa tuổi học sinh tiểu học, các em
luôn coi thầy, cô giáo của mình là thần tượng, là chuẩn mực. Đặc điểm tâm lí của
học sinh ở lứa tuổi này là hay bắt chước và làm theo. Các em thích mình giống
như thầy cô và người lớn. Các em thường “bắt chước” cô từ cách ăn mặc, đi đứng,
cho đến lời nói, cử chỉ, chữ viết… Học sinh lớp 1 hằng ngày đến lớp chủ yếu
được nghe giọng của giáo viên. Vì vậy giáo viên cố gắng cho học sinh nghe đúng,
nghe hay thì việc học sinh đọc sai, viết sai từng bước được khắc phục. Muốn học
sinh phát âm tốt thì giáo viên phải phát âm chuẩn xác. Do đó, người giáo viên phải:
- Đọc bài nhiều lần để đọc tốt và hiểu
thấu đáo nội dung bài đọc. Phải nghiên cứu xem trong bài đọc học sinh lớp mình thường mắc
những lỗi nào?
- Khi đọc mẫu giáo viên cần ổn định trật tự tạo cho học sinh tâm
thế nghe, hứng thú nghe đọc và yêu cầu học sinh dò theo. Thỉnh thoảng giáo viên
phải rời mắt khỏi sách nhìn lên học sinh nhưng không làm cho bài đọc bị gián
đoạn.
- Hoạt
động đọc của giáo viên cũng như đang giao tiếp trực tiếp với học sinh. Vì vậy bên
cạnh đọc đúng, đọc hay, giáo viên còn phải có kĩ năng đọc biểu cảm qua nét mặt
và ánh mắt, qua cử chỉ và điệu bộ trong khi đọc. Chính điều này đã tác động
tích cực đến học sinh, giúp các em cảm nhận văn bản bằng cả thính giác và thị
giác. Từ đó, các em luyện đọc đạt hiệu quả hơn.
5.2.2.4. Rèn đọc thông qua các trò chơi:
Đổi mới
phương pháp dạy học nhằm: “Phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học
sinh”. Một trong những biện pháp chủ yếu để đạt được mục đích trên là gây cho
học sinh hứng thú học tập, tạo niềm tin, niềm vui bằng những trò chơi hấp dẫn,
phù hợp với trình độ nhận thức, đặc điểm lứa tuổi các em trong giờ học.chính vì
thế trong các tiết học ở lớp tôi đa sử dụng nhiều trò chơi dưới nhiều hình thức
khác nhau.
Ví dụ trò
chơi: Câu cá
Chuẩn
bị: Giáo viên
chuẩn bị 1cái thùng giấy to, cần câu có gắn nam châm và những con cá xanh đỏ
tím vàng được cắt từ những tấm mút xốp
có gắn âm, vần, từ, câu ở phía sau. Mắt cá gắn nam châm
Luật
chơi: Giáo viên mời
HS lên câu cá, HS câu được cá thì phải đọc âm, vần, từ, câu ở phía sau. Cứ như
vậy cho đến khi trò chơi kết thúc.
Ngoài ra còn rất nhiều trò chơi khác như “Ai
nhanh hơn?”, “bắn tên”, “rung chuông vàng, ...
Có thể nói tiết ôn luyện là thời gian vàng đối
với học sinh lớp Một. Các em được củng cố lại kiến thức được học ở buổi sáng và
giáo viên có thời gian dành cho những học sinh đọc chưa được, đọc chậm. Để
tránh sự nhàm chán khi phải học lại kiến thức cũ, tôi thường tổ chức các trò
chơi với nhiều hình thức khác nhau. Chẳng hạn: trò chơi “Hái hoa dân chủ’, “Ai
nhanh – ai đúng”,… Khi tổ chức trò chơi
giáo viên lưu ý chuẩn bị một số câu hỏi đơn giản phù hợp với khả năng nhận thức
của các em đọc chưa được, đọc yếu. Việc cho các em chậm tiến tham gia nhiều trò
chơi sẽ giúp các em tiến bộ và tạo động lực để giúp các em cố gắng học tốt hơn.
5.2.2.5. Phối hợp với cha
mẹ học sinh.
Gia đình đóng một vai trò quan trọng
trong việc giáo dục trẻ. Vì thế, giáo viên cần phối hợp tốt với cha mẹ học sinh
để đem lại hiệu quả cao nhất.
Giáo viên cần trao đổi với phụ huynh ngay
từ khi nhận lớp về đặc điểm tâm sinh lý, khả năng nhận thức của học sinh. Qua
đó, giáo viên nắm được tình hình thực tế cũng như tìm được cách dạy dỗ phù hợp
nhất.
Trong quá trình dạy học, giáo viên phải
liên hệ thường xuyên để thông báo về tình hình học tập của học sinh. Qua đó sẽ
nhờ phụ huynh nhắc nhở, kiểm tra, đôn đốc việc học của con em mình ở nhà. Đối
với những học sinh chưa đọc được bài nào thì giáo viên liên hệ với phụ huynh ngay
sau buổi học và nhờ phụ huynh hỗ trợ con em mình đọc bài ở nhà.
Việc phối hợp với cha mẹ học sinh như thế
nào để đem lại hiệu quả cao nhất theo tôi nghĩ đó cũng chính là nghệ thuật của
mỗi người giáo viên. Học sinh dù có chậm hay ngỗ nghịch đến đâu thì cũng luôn
có những mặt ưu điểm. Do đó khi trao đổi với phụ huynh nhờ họ kèm cặp việc học
của con họ giáo viên nên đưa ra những mặt tốt trước sau đó nói lên những chỗ
học sinh chưa thực hiện được để họ vui lòng cùng giáo viên dìu dắt học sinh
tiến bộ.
5.3. Khả năng áp dụng của sáng kiến:
Các biện pháp này có thể áp dụng có thể
áp dụng cho toàn thể học sinh khối 1 ở trường Tiểu học An Lộc A và trong toàn
địa bàn thị xã Bình Long.
6. Những
thông tin cần được bảo mật: Không
7. Các
điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
- Học sinh khối lớp 1.
- Cở sở vật chất phục vụ cho việc giảng dạy
đáp ứng được yêu cầu hiện nay.
- Giáo viên nhiệt tình, trách nhiệm, tận tâm
với nghề.
8. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến:
8.1. Kết quả
Sau 5 tháng thực
hiện các biện pháp nêu trên, chất lượng môn Tiếng Việt của lớp tôi được nâng
lên đáng kể. Những kết quả đó là:
*Trước khi áp dụng:
|
TSHS |
ĐỌC
LƯU LOÁT |
ĐỌC
ĐÚNG |
ĐỌC
CHẬM |
ĐỌC
CHƯA ĐƯỢC |
|
39 |
5 |
10 |
16 |
8 |
*Sau khi áp dụng:
|
TSHS |
ĐỌC
LƯU LOÁT |
ĐỌC
ĐÚNG |
ĐỌC
CHẬM |
ĐỌC
CHƯA ĐƯỢC |
|
39 |
17 |
14 |
8 |
0 |
8.2.
Bài học kinh nghiệm
Là giáo viên lớp Một
nên tôi luôn ý thức việc rèn đọc cho học sinh là một nhiệm vụ hết sức quan
trọng. Học sinh phải có kỹ năng đọc tốt thì mới có điều kiện học tốt các môn
học khác.
Để học sinh có kỹ
năng đọc tốt, GV phải luôn nghiên cứu tìm hiểu về nội
dung kiến thức, phương pháp bộ môn, nắm chắc hệ thống chương trình.
Phải vận dụng phương pháp
giảng dạy phù hợp với đối tượng học sinh lớp mình để phát huy được năng lực của
từng học sinh.
Làm tốt việc rèn đọc nhằm nâng cao chất lượng
giáo dục cho học sinh là một vấn đề tất yếu của mỗi GVCN. Để nâng cao chất
lượng dạy học, các giáo viên nói chung đều đã và đang tìm tòi, nghiên cứu và
thực hiện các biện pháp hợp lý nhất để mang lại hiệu quả cao nhất. Trên đây là
một số kinh nghiệm mà tôi đã áp dụng ở lớp tôi chủ nhiệm và có hiệu quả. Tuy
nhiên do năng lực bản thân còn hạn chế sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi
rất mong nhận được sự góp ý của BGK và quý thầy cô để biện pháp được hoàn thiện
hơn.