1. Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến năm học 2020 - 2021: “Tổ chức tiết sinh hoạt lớp thú vị, hấp dẫn”
2. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến : Không có
3. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến : Giáo dục – Sinh hoạt chủ nhiệm
4. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu : 05 / 10 / 2020
5. Mô tả bản chất của sáng kiến :
5.1 . Tính mới của sáng kiến :
Sinh hoạt lớp là dạng hoạt động giáo dục tập thể, là
một hình thức tổ chức tự quản cho học sinh và là một trong những biện pháp cơ
bản góp phần xây dựng tập thể học sinh đoàn kết. Thông qua
các giờ sinh hoạt lớp, các em được bày tỏ, chia sẻ tâm tư, tình cảm và tự đánh
giá nhận xét nhau thẳng thắn, tích cực. Trong quá trình chủ nhiệm tôi đã áp
dụng sáng kiến “ Tổ chức tiết sinh hoạt lớp thú vị, hấp dẫn”.
Các học sinh trong lớp được liên kết lại với nhau, giáo viên gắn bó với học
sinh trong một cộng đồng chung để giải quyết những vấn đề của cuộc sống thực
hàng ngày ở nhà trường, ở lớp học. Học sinh được mở rộng các mối liên hệ, tăng
cường sự hiểu biết, giúp đỡ lẫn nhau, khắc phục xu hướng hẹp hòi, cục bộ, bè
phải trong đời sống tập thể hàng ngày của lớp học. Đây cũng là dịp để học sinh
làm quen với nhiều loại hình hoạt động khác nhau, giúp các em phát triển các kĩ
năng cơ bản và cần thiết cho bản thân. Các em phải được vừa học vừa chơi, thi
tài với nhau. Quan trọng hơn các em có ý thức tôn trọng và ứng xử tốt với mọi
người, kể cả các em nhỏ tuổi hơn mình. Biết sống hòa nhã sẵn sàng giúp đỡ người
khác, tích cực tham gia vào các công việc chung, ý thức xây dựng môi trường
sống thân thiện trong lớp học, gia đình; có ý thức chấp hành tốt quy định pháp
luật và các chuẩn mực đạo đức khi vui chơi và học tập. Không trực tiếp nhưng
tiết sinh hoạt lớp còn góp phần củng cố kiến thức đã học, đồng thời mở rộng
thêm tri thức bên ngoài xã hội mà bài học trên lớp chưa có điều kiện mở rộng.
Thực hiện tốt tiết sinh hoạt lớp là giáo viên đã xây dựng đươc một lớp
học có nề nếp, có thói quen học tập tốt, phát huy được tính chủ động, tích cực
học tập của học sinh góp phần vào việc đổi mới phương pháp học, nâng cao chất
lượng học tập.
5.2. Nội dung
sáng kiến:
5.2.1.
Thực trạng của vấn đề :
Dẫu biết rằng giờ sinh hoạt lớp nó góp phần quan trọng trong việc hình
thành nhân cách đạo đức, tạo hứng thú học tập cho học sinh, hình thành kỹ năng
sống cho các em. Thế nhưng, ở
một số lớp giờ sinh hoạt chưa được chú trọng cho lắm hoặc mỗi giờ sinh hoạt là
nhắc đến những việc làm “kiểm điểm” của các thầy cô. Nào là vi phạm
nội quy, không học bài. Mặc dù thầy cô có ý tốt muốn nhắc nhở học sinh của
mình, đó cũng là một cách quan tâm nhưng thầy cô cứ lặp đi lặp lại điều này
trong hầu hết các buổi sinh hoạt khiến cho học sinh cảm thấy khá căng thẳng
thậm chí giống như là tra tấn cực hình. Vì thế giờ sinh hoạt lớp được tổ chức
một cách rời rạc, đơn điệu, nhàm chán, thiếu thực tế, không sinh động, không
hứng thú với học sinh. Giáo viên chủ nhiệm quá nghiêm khắc, không gần
gũi, thân thiện, không đặt mình vào vị trí của học sinh để hiểu các em. Do đó
tạo tâm lí chán nản cho đối tượng tham gia.
Trước đây đến tiết sinh hoạt lớp chủ nhiệm, giáo viên thường thực hiện
theo các bước như sau : Tổ trưởng từng tổ báo cáo tình hình tổ mình tuần qua về
các mặt chuyên cần, học tập, vệ sinh, phong trào…nêu rõ tên các bạn thực hiện
tốt, các bạn còn vi phạm. Sau đó lớp trưởng tổng kết rồi giáo viên nhận xét,
khen ngợi học sinh tốt, nhắc nhở
học sinh còn vi phạm các mặt. Kế tiếp, giáo viên phổ biến các công việc trong
tuần tới. Cuối cùng còn ít thời gian thì cho học sinh hát là xong, thậm chí có
tiết sinh hoạt do học sinh vi phạm nhiều trong tuần nên giáo viên chủ nhiệm “xét xử” quá giờ vẫn chưa cho các em về,
hoặc cho ở lại quét sân trường. Từ đó tiết sinh hoạt trở nên khô khan đối với học
sinh và cả giáo viên, học sinh thường có cảm giác rất nặng nề và các em có thái
độ quay lưng thờ ơ với tiết sinh hoạt lớp, các em chỉ ngồi đó đợi cho hết tiết
về.
5.2.2. Các
giải pháp :
1. Các bước tiến hành tiết
sinh hoạt lớp :
Bước 1: Tổng kết, đánh giá thi đua :
- Đánh giá lại
những hoạt động trong tuần:
* Lớp trưởng điều khiển lớp:
+ Các tổ trưởng: lần lượt báo cáo tình hình học tập cũng như việc
thực hiện nội quy trường lớp của các thành viên trong tổ.
+ Lớp phó học tập: Theo dõi nề nếp học tập chung và tổng
hợp để đánh giá hoạt động học tập vào tiết sinh hoạt cuối tuần.
+ Lớp phó lao động: Phân công, theo dõi, đôn đốc công tác lao động, vệ
sinh lớp tổng hợp để đánh giá vào tiết sinh hoạt cuối tuần.
+ Sao đỏ: Thông báo các lỗi vi phạm của các bạn trong tuần.
+ Lớp trưởng : Nhận xét ưu điểm, khuyết điểm về các họat động của
lớp trong tuần vừa qua: nề
nếp, học tập, đạo đức và điều hành tiết sinh hoạt cuối tuần.
* Đây là hoạt động thể hiện tốt khả
năng tự quản của học sinh. Nêu cao được tinh thần phê và tự phê trong tập thể,
giúp các em có được sự đoàn kết, thấy rõ trách nhiệm của mỗi thành viên trong
xây dựng tập thể đồng thời ngăn ngừa được mầm mống của những sai phạm về đạo
đức học đường. Qua đó giáo viên chủ nhiệm vừa để nắm được một cách cụ thể, chi tiết hơn
tình hình của từng học sinh trên lớp, vừa tạo cơ hội để các em thể
hiện tâm tư nguyện vọng.
Như vậy để hoạt động này được hiệu quả thì ngay từ đầu năm học giáo viên
chủ nhiệm cần phải xây dựng đội ngũ cán bộ lớp vững vàng có thể thu hút, thuyết phục được tập thể.
Đồng thời có sự tập dượt cho lực lượng cán bộ lớp phương pháp làm việc, phương
pháp theo dõi đánh giá, phương pháp nhận xét trước tập thể như: tuyên dương thì
cần làm nổi bật, phê bình thì nhẹ nhàng thuyết phục không nên dùng từ ngữ gay
gắt gây tổn thương trực diện đến đối tượng bị phê bình. Bên cạnh đó giáo viên
chủ nhiệm cũng phải giảng giải cho tập thể lớp hiểu đó là công việc phải làm
với mục tiêu xây dựng tập thể, đoàn kết giúp đỡ nhau tiến bộ. Mọi người trong
tập thể lớp bình đẳng, việc phê bình chỉ giúp hoàn thiện chứ không mang tính
chất chỉ trích, trù dập hay cô lập một thành viên nào đó trong tập thể.
Bước 2: Giáo viên chủ nhiệm
đánh giá, nhận xét :
+ Giáo viên chủ nhiệm đánh giá, góp ý phương pháp làm việc của cán bộ lớp,
uốn nắn điều chỉnh để rèn luyện kỹ năng tự quản cho lớp.
+ Cần phát hiện và tuyên dương, động viên kịp thời các học sinh đã có sự cố
gắng phấn đấu trong tuần.
+ Cần phê bình nhẹ nhàng nhưng cương quyết những cá nhân sai phạm. Ví dụ : Còn lơ là trong học tập và thiếu tinh thần trách nhiệm với tập thể.
+ Phát hiện và ngăn chặn kịp thời hiện tượng học sinh cá biệt.
+ Thưởng, phạt công minh đảm bảo được tính thuyết phục, thu hút và ràng
buộc học sinh.
+ Tiếp tục rút kinh nghiệm với những kết quả đạt được đồng thời góp ý bổ
sung kế hoạch hoạt động theo định hướng giáo dục đã có.
- Sau khi giáo viên nhận xét hoạt
động trong tuần sẽ đưa ra kế hoạch tuần sau :
* Về học tập :
- Tiếp tục duy trì nề nếp lớp học, học bài và soạn bài đầy đủ trước khi
đến lớp.
- Đôn đốc, nhắc nhở học sinh chuẩn bị nội dung tốt để kiểm tra.
* Về rèn luyện :
- Thực hiện tốt nội quy của nhà trường và lớp đưa ra.
- Rèn luyện đạo đức, không vi phạm các nội quy.
* Về phong trào :
- Tham gia các hoạt động, phong trào do nhà trường, Đội phát động.
- Tích cực, nhiệt tình trong các hoạt động.
- Sau khi tiến hành hai bước trên, giáo viên nêu yêu cầu, mục đích của
tiết sinh hoạt lớp để tạo không khí lớp học và giúp các em hiểu đúng đắn về
tiết sinh hoạt lớp. Giáo viên có thể tổ chức các hoạt động như sau. Lưu ý là
các hình thức này được sử dụng luân phiên nhau để tạo sự thay đổi và trong 1
tiết chỉ áp dụng 1 đến 2 biện pháp mà thôi.
2. Các giải pháp tổ chức tiết sinh
hoạt lớp thú vị, hấp dẫn:
a. Sinh hoạt, thảo luận theo chuyên
đề / chủ điểm :
- Sinh hoạt theo chủ đề nội dung sinh hoạt nên gắn với các hoạt động
chủ điểm tháng, gắn với những ngày kỉ niệm lớn. Hình thức sinh hoạt cũng đa dạng: có thể là thi văn nghệ giữa các tổ,
có thể chỉ là đố vui khoa học; có thể là sự giao lưu với người trong cuộc.
- Giáo viên giao lần lượt cho các tổ học sinh chủ trì, các tổ
khác hỗ trợ, tham gia. Mỗi tổ sẽ chịu trách nhiệm tổ chức sinh hoạt lớp một
tuần. Kế hoạch sinh hoạt lớp sẽ được giáo viên chủ nhiệm thông qua và thực
hiện. Khi các em tự tổ chức các em sẽ cảm thấy vai trò của mình quan trọng hơn.
Các em có khả năng sáng tạo theo cách các em mong muốn. Chính các em đã biến
giờ sinh hoạt lớp đơn thuần và nhạt nhẽo thành thú vị, sôi động.
Ví dụ : Trong các tháng sẽ có các chủ điểm khác nhau :
+ Tháng 9: Thi đua học tốt.
+ Tháng 10 : Chào mừng ngày Liên hiệp phụ nữ Việt Nam. Giáo viên cho học
sinh nêu những cảm nhận về người phụ nữ Việt Nam; người bà, người mẹ.
+ Tháng 11 : Chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam. Giáo viên cho học sinh
tìm ca dao, thơ và bài hát về thầy cô.
b. Tổ chức các trò chơi :
Một trong những trò chơi hay được sử dụng có hiệu quả
trong giờ sinh hoạt lớp là trò“ Mong muốn, hi vọng, quan tâm ”. Với trò chơi này, giáo viên chuẩn
bị một hộp không có nắp đậy ( bằng giấy hoặc bằng nhựa hoặc bằng sắt ), một tờ
giấy A0 và một cây bút dạ. Tất cả các học sinh trong lớp tham gia, mỗi em lấy
ra một mảnh giấy trắng và cầm bút chuẩn bị.
Các em học sinh làm việc độc lập, không nhìn và chép
đáp án của nhau. Trong vòng 3 phút, các em viết ra những mong muốn riêng của
mình về một môn học hoặc một hoạt động nào đó, nói lên những điều mình hi vọng
sẽ đạt được và cả những điều mà mình quan tâm đến.
Giáo viên yêu cầu lớp trưởng thu lại tất cả những mảnh
giấy này để lẫn vào hộp, sau đó yêu cầu mỗi học sinh chọn ra một mảnh giấy
trong hộp và đọc lên những mong muốn, hi vọng, quan tâm cho học sinh cả lớp
cùng nghe.
Giáo viên chủ nhiệm chọn một học sinh lên dùng bút dạ
viết ra những thông tin đó lên giấy A0 treo sẵn trên bảng và tổng hợp lại những mong muốn, suy nghĩ, tâm tư và
nguyện vọng của các học sinh. Từ đó giáo viên đưa ra lời nhận xét về những điều
mà các em đang cần và đang quan tâm, những mơ ước và hoài bão của các em học
sinh.
Với trò chơi này, học sinh được mạnh dạn nêu lên những
suy nghĩ, mong muốn của mình. Giáo viên cũng có cơ hội thấu hiểu học sinh, từ
đó đề ra biện pháp dạy học và giáo dục phù hợp.
* Trò chơi : “Rung chuông vàng”: Giữa các tổ với nhau. Giáo viên chủ nhiệm hướng
dẫn cho các em tự ra câu hỏi: mỗi học sinh ra 2 câu : Nội dung câu hỏi do các
em tự sưu tầm và có ý kiến tham khảo các thầy cô giáo bộ môn để cho câu hỏi sát
với nội dung bài học mà chống nhàm chán.
Cách tổ chức như sau: Người quản trò thu toàn bộ câu hỏi của các em ( nộp vào sáng thứ 6) cho vào giỏ đựng :
Các tổ cử lần lượt các thành viên lên bóc thăm đưa về cho tổ thảo luận trả lời,
sau 5 phút nếu tổ trả lời được thì cộng 10 điểm nếu trả lời không được thì các
tổ khác được quyền trả lời dưới hình thức phất cờ, nếu trả lời đúng được cộng 5
điểm. Sau khi kết thúc trò chơi giáo viên chủ nhiệm tập hợp nếu tổ nào đạt điểm
cao nhất sẽ không làm công tác vệ sinh cho tuần học tới. Khi các em tự tổ chức
các em sẽ cảm thấy vai trò của mình quan trọng hơn.
c. Xem đoạn video/ đoạn phim hoạt hình ngắn có ý nghĩa:
Những phim ngắn “ Quà tặng cuộc sống ” có nhiều ý
nghĩa giáo dục. Giáo viên có thể chọn chiếu một phim phù hợp với mục đích của
giờ sinh hoạt.
Ví dụ : Khi
chiếu phim “ Câu chuyện chiếc bình nứt ”, giáo viên có thể đặt câu
hỏi: Sự khiếm khuyết có giá trị không ? Hình ảnh chiếc bình nứt tượng
trưng cho ai trong cuộc sống ? Trong cuộc sống, khi gặp những khiếm khuyết của
bản thân hay của người khác, chúng ta thường làm gì ? Ai sẽ đóng vai trò “
người gánh nước ” trong cuộc sống của bạn ? Em có suy nghĩ gì về việc chọn nghề
liên quan đến khiếm khuyết của bản thân ?
Các học sinh thảo luận, suy nghĩ, đưa ra câu trả lời
cho tất cả các câu hỏi trên. Giáo viên sẽ phân tích thêm nội dung, ý nghĩa của
từng đáp án để các em hiểu rõ hơn từ đó rút ra được bài học cho bản thân và vận
dụng vào cuộc sống.
Bài học rút ra từ đoạn video là: Mỗi người trong chúng
ta đều có những khuyết điểm riêng biệt. Ai cũng đều là “Chiếc bình nứt” cả. Nhưng chính các
vết nứt và khuyết điểm đó của từng người mới khiến cho đời sống chung của chúng
ta trở nên thú vị và làm chúng ta thỏa mãn. Chúng ta phải chấp nhận cá tính của
từng người trong cuộc sống và tìm cho ra cái tốt trong họ.
Mỗi giờ
sinh hoạt, giáo viên chỉ cần chiếu một đến hai đoạn video, không nên chiếu quá
nhiều mà không để thời gian cho học sinh suy nghĩ, thảo luận.
d. Hoạt động ngoài giờ lên lớp :
Để tránh sự nhàm chán, căng thẳng của tiết sinh hoạt,
ngoài thái độ nhẹ nhàng, giáo viên chủ nhiệm cần định hướng cho lớp có những
tiết mục văn nghệ thư giãn như: Hát, kể chuyện vui, tấu hài, những trò chơi
nhỏ...
Cũng có thể tổ chức tặng quà sinh nhật cho học sinh có
ngày sinh thuộc tháng hoặc tuần đang sinh hoạt, đan xen hợp lý, linh hoạt giữa
các hoạt động.
* Khi sử dụng các phương pháp trên, chú ý đến nội dung
hoạt động cụ
thể của từng chủ điểm, phù hợp với tâm lý, lứa tuổi học sinh.
Đối với
mỗi lớp có một cách thiết kế tiết sinh hoạt khác nhau. Ví dụ: Đọc sách báo, tạp
chí, tác phẩm văn học, bình văn học ...; trao đổi phương pháp học tập, đố vui
để học, phương pháp giải các bài tập khó...; sinh hoạt tập thể, thi hùng biện
về chủ đề của tháng...; sơ kết các hoạt động trong tháng, trò chơi...
5.3. Khả năng áp dụng của sáng kiến: Sáng kiến này áp dụng cho HS Trường THCS An Lộc B và các
trường trong địa bàn Thị xã Bình Long.
6. Những thông tin cần được
bảo mật ( nếu có ) : Không có
7. Các điều kiện cần thiết
để áp dụng sáng kiến :
a. Đối
với giáo viên:
-
Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa PHHS với GVCN để việc quản lí học sinh cả thời
gian ở trường và ở nhà.
-
Cần có sự quan tâm của BGH nhà trường, địa phương và các lực lượng chức năng
trên địa bàn xã để công tác quản lý, giúp đỡ, động viên kịp thời các trường hợp
đặc biệt.
- Phải nỗ lực, vượt khó, nhiệt tình trong việc vận dụng
các phương pháp dạy học tích cực cùng việc lồng ghép giáo dục kĩ năng sống.
- Luôn thường xuyên quan tâm, nhắc nhở và tổ chức các hoạt
động ngoài giờ lên lớp.
b. Đối
với học sinh :
- Học sinh cần
chủ động, sáng tạo, tự giác cao trong học tập cũng như nhiệt tình trong các
hoạt động tập thể.
- Nâng cao ý thức
học tập của chính bản thân, rèn luyện đạo đức.
8. Đánh giá lợi ích thu
được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả :
a. Kết quả đạt được của sáng kiến:
- Khảo sát 1 : Khảo sát mức độ yêu thích tiết
sinh hoạt lớp :
|
Tổng số học sinh |
Rất thích |
Thích |
Bình thường |
Không thích |
|
40 |
Số lượng ( %
) |
Số lượng ( %
) |
Số lượng ( %
) |
Số lượng( % ) |
|
Trước khi áp
dụng biện pháp |
6 ( 15% ) |
8 ( 20% ) |
10 (25%) |
16 ( 40% ) |
|
Sau khi áp
dụng biện pháp |
26 ( 65% ) |
10 ( 25% ) |
4 ( 10% ) |
0 ( 0% ) |
- Khảo sát 2: Thảo luận nhóm. Khảo sát qua quan sát HS thực hành, thảo luận nhóm trong
tiết sinh hoạt lớp :
|
TSHS |
Thực hành, thảo luận nhóm |
|||
|
Biết cách lắng nghe, hợp tác |
Chưa biết cách lắng nghe, hay tách
ra khỏi nhóm |
|||
|
Số lượng |
% |
Số lượng |
% |
|
|
40 |
38 |
95% |
2 |
5% |
- Khảo sát 3: Khảo sát qua quan sát HS thể hiện quan điểm cá nhân :
|
TSHS |
Thể hiện
quan điểm cá nhân |
|||
|
Mạnh
dạn, sôi nổi |
Ngại
ngùng, tự ti |
|||
|
Số lượng |
% |
Số lượng |
% |
|
|
40 |
37 |
92,5% |
3 |
7,5% |
- Về thi đua : Lớp đạt hạng xuất sắc
trong suốt 9 tuần; có 2 tuần được hạng nhất.
b. Bài học kinh nghiệm :
- Để tiết sinh hoạt lớp thực sự có
hiệu quả tốt, giáo viên cần thực hiện như sau :
+ Đa dạng hoá về nội dung và hình
thức tổ chức tiết sinh hoạt lớp.
+ Thu hút tối đa sự tham gia của
mọi học sinh dưới sự hướng dẫn, giúp đỡ của giáo viên nhằm tăng cường vai trò tự quản của học sinh.
+ Tăng cường những nội dung sinh
hoạt có liên quan đến các công việc chung của lớp, phù hợp với nhu cầu, sở
thích của học sinh.
+ Đảm bảo giao lưu dưới hình thức
đối thoại.
+ Xác định hình thức, phương pháp tổ chức giờ
sinh hoạt lớp.
·
Tổng kết, đánh giá thi đua và xây dựng kế hoạch.
·
Hình thức hỗn hợp: tổng kết thi đua và sinh hoạt
theo chủ đề.
·
Thảo luận chuyên đề / chủ điểm.
·
Giao lưu - đối thoại với người trong cuộc.
·
Tổ chức các hội thi ( văn nghệ, hiểu biết khoa
học…)
- Giáo viên chủ nhiệm thường xuyên đi
sâu đi sát đến từng học sinh của lớp mình, liên hệ thường xuyên với giáo viên
bộ môn cũng như liên hệ với gia đình học sinh để kịp thời có cách giáo dục học
sinh cho phù hợp. Từ đó có hướng sinh hoạt lớp cho cụ thể.
Tài liệu được chia sẻ miễn phí tại: https://www.dvtuan.com/