Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: “Tạo
sự hứng thú cho học viên Trung tâm GDNN - GDTX khi mở đầu tiết học giáo dục
hướng nghiệp thông qua việc thực hiện các trò chơi kỹ năng sống”
- Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Tác giả đồng thời là
chủ đầu tư tạo ra sáng kiến.
- Lĩnh vực áp dụng sáng
kiến: Giáo dục và Đào tạo.
- Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng
thử: từ ngày 02 tháng 04 năm 2020.
- Mô tả bản chất của sáng
kiến:
Tên đề tài: “Tạo sự hứng thú
cho học viên Trung tâm GDNN - GDTX khi mở đầu tiết học giáo dục hướng nghiệp
thông qua việc thực hiện các trò chơi kỹ năng sống”
I. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
1. Tình trạng của giải pháp đã biết
Hiện nay, độ tuổi đi học của học viên
Trung tâm GDNN - GDTX không còn quá chênh lệch nhiều so với độ tuổi học sinh
phổ thông cho nên việc giáo dục hướng
nghiệp cho học viên Trung tâm GDNN - GDTX là hoạt động cần thiết, nhằm giúp học
viên làm quen với một số nghề phổ biến trong xã hội và của địa phương, từ đó giúp
các em tự đánh giá được năng lực, chủ động, tự tin lựa chọn nghề nghiệp phù hợp
với năng lực, điều kiện bản thân và tình hình thực tế.
Tuy nhiên trong những năm gần đây chủ đề về “Hướng nghiệp, chọn trường, chọn nghề”, “học
nhầm ngành”,… đang được xã hội nhắc đến ngày càng nhiều, công tác giáo dục hướng nghiệp vẫn còn nhiều
khó khăn, bất cập, chưa có giải pháp căn cơ. Môn Giáo dục hướng nghiệp ở trung tâm GDNN - GDTX không được chú trọng. Học viên học môn Hướng nghiệp thường học theo
kiểu đối phó, không thích
học biểu hiện trên nhiều phương diện như: học viên cho đây là môn phụ không ảnh hưởng đến
điểm số hoặc bản thân chưa quan tâm đến sau này học
xong mình làm gì nên không cần thiết phải học….
Lí giải cho thực
trạng trên đến từ nhiều phía như: hạn chế trong nhận thức của phụ huynh nói
riêng và toàn xã hội nói chung về giáo dục nghề nghiệp; công tác hướng nghiệp,
dạy nghề ở trường phổ thông nói chung và trung tâm GDNN - GDTX nói
riêng còn mang tính hình thức, còn nặng nề về lý thuyết, thiếu những kiến thức
trải nghiệm thực tế, đội ngũ làm công tác phân luồng và hướng nghiệp ở Trung
tâm GDNN - GDTX chưa
được đào tạo bài bản, trong khi vấn đề “hướng
nghiệp’’, “chọn
trường’’, “chọn
nghề’’ đang là vấn đề nóng bỏng đối với nhà
trường, phụ huynh và cả học viên.
Mặc dù ở Trung tâm GDNN - GDTX trong những năm học vừa qua, được sự quan tâm chỉ đạo sát
sao của các cấp lãnh đạo nhà trường, tổ chuyên môn không ngừng nỗ lực nâng cao
chất lượng dạy và học. Tuy nhiên trên thực tế, việc Giáo
dục hướng nghiệp tại đơn
vị vẫn còn tồn tại những vấn đề sau:
Cũng giống
như một bộ phận học sinh của cả nước hiện nay, học viên Trung tâm GDNN -
GDTX có thái
độ khá lạnh nhạt và thờ ơ với bộ môn Giáo
dục hướng nghiệp này. Các bạn còn rất mơ hồ về hướng nghiệp, hầu hết học viên
không tự đánh giá được năng lực của mình, không biết rõ mình thích nghề gì, câu
hỏi học trường nào, làm nghề gì thường là câu hỏi khó giải đáp nhất.
Về tình
cảm, học viên luôn cảm thấy chán, không cảm thấy môn học
này quan trọng, các em
tỏ ra kém hứng thú, ít mặn mà và tâm huyết với môn học.
Đa phần
học viên đều xem Giáo dục hướng nghiệp là môn phụ, các em chỉ tiếp cận qua loa.
Bằng việc chỉ ra những thực trạng trên,
tôi mong muốn góp phần nhỏ bé vào việc cải thiện tình hình dạy và học bộ môn Giáo dục hướng nghiệp hiện nay
tại đơn vị. Từ đó đưa bộ môn về với đúng giá trị và ý nghĩa nhân văn của nó.
2.
Tính mới
Từ nhận thức và kinh nghiệm giảng dạy của bản thân, tôi nhận thấy chúng ta
cần kết hợp những kiến thức liên môn, liên ngành vào việc giảng dạy Giáo dục
hướng nghiệp, để môn học
thật sự gần gũi với cuộc sống hiện đại và dễ dàng có được sự đón nhận của học sinh
hiện nay. Từ động cơ trên, tôi quyết định thực hiện giải pháp này với những
điểm mới sau:
Trước nay, bước đặt vấn đề vào bài học hướng nghiệp thường thông qua cách
giới thiệu trực tiếp vào bài bằng lời kể, mô tả, giới thiệu khái quát về nội
dung bài học.
Hiệu quả hơn, một số thầy cô chọn cách tạo tình huống nêu vấn đề bằng cách
cho học sinh xem một đoạn phim, hình ảnh, … để khơi gợi trí tò mò, khám phá tri thức của các em. Tuy nhiên, các cách
đặt vấn đề bài học này đều chưa tạo sự hứng thú tối đa cho học sinh, cộng với
việc các tiết học bắt đầu bằng những lời rao giảng tẻ nhạt làm cho học sinh
không thể tìm hiểu bài học một cách đầy năng lượng, từ đó ảnh hưởng rất nhiều
đến chất lượng giảng dạy. Do đó điểm mới của đề tài là áp dụng các trò
chơi kỹ năng sống ngay khi mở đầu bài học qua đó giáo viên có thể kết hợp dẫn
dắt, đặt vấn đề vào bài mới bằng chính thông điệp mà trò chơi mang lại.
Việc áp dụng các trò chơi giáo dục
kỹ năng sống vào tiết học Hướng nghiệp đem lại nhiều ưu điểm: Thứ nhất, các trò chơi thu hút
gần như 100% học sinh trong lớp tham gia, buộc các em phải hoạt động do đó ngay
khi bắt đầu tiết học các em đã được truyền năng lượng để tích cực làm việc, các
em được thoải mái không thấy căng thẳng, ể oải khi
bước vào tiết học; Thứ hai, ngay khi tham gia trò chơi, tâm lý các em đã bắt
đầu tò mò về bài học bởi trong đầu học sinh sẽ luôn tự đặt câu hỏi: “Trò chơi này có liên quan gì tới bài học
hôm nay?” Chính điều này đã gây tò mò cho học sinh ngay khi bắt đầu vào
bài, sự tò mò thôi thúc các em tìm hiểu để được thõa mãn, từ đó sản sinh ra
tính tích cực học tập.
Nhiều người cho rằng, giáo dục kỹ năng sống và Giáo dục
hướng nghiệp không có sự
liên quan, tuy nhiên xét về bản chất các hoạt động giáo dục kỹ năng sống và Giáo dục
hướng nghiệp đều nhằm mục
đích hình thành phẩm chất, năng lực và nhân cách người học. Nội dung giáo dục kỹ năng sống
có phạm vi rất rộng, trong đó có cả việc giáo dục các giá trị sống cho học
sinh: hợp tác trong công việc và cuộc sống, lập trường kiên
định, nghị lực vươn lên...đặc biệt kỹ năng “Tự
xác lập mục tiêu” thông qua việc phân tích những điểm mạnh, điểm yếu của bản
thân, điều kiện của gia đình và địa phương…từ đó giúp học
viên xác định được
ngành, nghề phù hợp với năng lực bản thân. Như vậy, về mặt mục đích giáo dục, việc tổ chức
các trò chơi kỹ năng và dạy học hướng
nghiệp có mối tương quan sâu sắc, chính vì lẽ đó chúng ta có
thể dễ dàng tìm kiếm trong các trò chơi kỹ năng những giá trị sống tương đồng
với nội dung bài học, từ đó có thể lồng nghép trò chơi để mở đầu bài học một
cách sinh động, hấp dẫn, dễ đi vào lòng người.
Giải
pháp đề nghị công nhận không trùng hoặc tương tự với giải pháp của tác giả nào
trước đó đã được áp dụng hoặc áp dụng thử.
3. Giải
pháp thực hiện
3.1. Nhận
thức về mối tương quan giữa việc tạo hứng thú trong dạy học tích cực với trò
chơi giáo dục kỹ năng sống.
Hứng thú là một thuộc tính tâm lí - nhân cách của con
người. Hứng thú có vai trò
rất quan trọng trong học tập và làm việc, không có việc gì người ta không làm
được dưới ảnh hưởng của hứng thú. M.Gorki từng nói: “Thiên tài nảy nở
từ tình yêu đối với công việc”.
Tạo hứng thú trong việc dạy và học là một vấn đề quan
trọng trong hoạt động dạy - học. Hứng thú làm tăng hiệu quả của quá trình nhận
thức làm nảy sinh khát vọng hành động và hành động một cách say mê, sáng tạo,
tăng năng suất làm việc ở mỗi người. Chính vì vậy, việc tạo hứng thú học tập
cho người học là một trong những yêu cầu nhất thiết đối với việc dạy học, đặc
biệt trong môn Giáo dục hướng
nghiệp ở Trung tâm GDNN-GDTX.
Theo các chuyên gia tâm lý,
trò chơi giáo dục chiếm vai trò quan trọng trong sự phát triển trí tuệ, thái độ
và kỹ năng của người tham dự. Sự tương tác giữa người chơi sẽ mở rộng tâm trí,
phát triển hệ thần kinh, thúc đẩy sự sáng tạo và trí tưởng tượng, làm tăng khả
năng tập trung, rèn luyện tính khí, tình cảm. Ngoài ra, việc sử dụng trò chơi còn giúp kích thích sự
hứng thú học tập của học viên, làm thay đổi không khí lớp tạo sự sôi nổi
mà vẫn đạt được mục tiêu bài học, đồng thời rèn luyện kỹ năng như: kỹ năng phân
chia thời gian hợp lý, kỹ năng hợp tác, chia sẻ, kỹ năng thể hiện sự tự tin
trước đám đông, kỹ năng điều chỉnh và quản lý cảm xúc, kỹ năng suy luận,... Những kỹ năng đó rất cần
thiết để trang bị cho học viên trong quá trình lựa chọn nghề trong tương lai.
Trong bộ môn Hướng nghiệp, việc lồng ghép trò chơi vào nội dung bài học là
phương pháp giúp học viên hứng thú trước khi tìm hiểu một vấn đề, một ngành
nghề hay thể nghiệm
những hành động, thái độ, việc làm, thông qua đó giáo viên có thể kết hợp dẫn
dắt, đặt vấn đề vào bài mới bằng chính thông điệp mà trò chơi mang lại.
Chính vì vậy, việc vận dụng
các trò giáo dục kỹ năng sống nhằm tăng sự hứng thú cũng như một cách dẫn dắt
tình huống, nêu vấn đề cho tiết học Giáo dục hướng nghiệp là một giải pháp triển vọng,
một mặt vừa giúp học viên tiếp cận với những kỹ năng sống cần thiết qua các
thông điệp mà trò chơi mang lại, mặt khác giúp các em bắt đầu bài học một cách
tràn đầy năng lượng, phấn chấn tinh thần, sẵn sàng khám phá nội dung tri thức.
3.2. Cách tạo
hứng thú khi mở đầu tiết học Giáo dục hướng nghiệp thông
qua việc thực hiện các trò chơi giáo dục kỹ năng sống
3.2.1. Sự
phù hợp của trò chơi giáo dục kỹ năng sống đối với tiết học Giáo dục hướng nghiệp.
Hiện nay với
sự phát triển của công nghệ thông tin, phương tiện thông tin đại chúng… chúng
ta không mấy khó khăn để tìm kiếm, sưu tầm những trò chơi nhận thức trong giáo
dục kỹ năng sống. Khi thực hiện phương pháp này, theo tôi mỗi giáo viên nên có
cho mình một bộ sưu tập các trò chơi với nhiều thể loại, cách thức thực hiện và
thông điệp trò chơi mang lại.
Mỗi một
trò chơi nhận thức trong giáo dục kỹ năng sống luôn hàm chứa một thông điệp cuộc
sống, điều quan trọng là giáo viên phải biết lựa chọn từ trong sự phong phú đa
dạng đó một trò chơi phù hợp với nội dung bài học để học viên vừa nhận ra giá
trị sống, vừa tiếp cận với việc hình thành biểu tượng ban đầu cho bài học. Từ
đó tạo cho các em sự hứng thú, tò mò, sẵn sàng khám phá nội dung tri thức.
Giáo viên
nên chọn những trò chơi đơn giản mà mọi học viên đều có thể dễ dàng thực hiện.
Không áp dụng những trò chơi không phù hợp với tâm trạng học viên, xa lệch nội
dung bài học, trò chơi có luật chơi phức tạp, mất thời gian gây ảnh hưởng tiết
học. Những trò chơi xúc phạm đến nhân cách của người chơi, những trò chơi thiếu
văn hóa, thiếu tính giáo dục.
3.2.2.
Các bước tiến hành
a. Chuẩn bị
Nội dung
trò chơi hay người chơi tham gia nhiệt tình nhưng người thầy (cũng là người quản
trò) không biết cách chuẩn bị và tổ chức trò chơi thì trò chơi sẽ kém phần hấp
dẫn, khó thành công và không đạt được ý đồ mong muốn trong việc dẫn dắt bài học.
Vì vậy bước chuẩn bị là một vấn đề hết sức quan trọng đối với phương pháp này.
Trước
tiên, người giáo viên cần tích lũy cho mình những hiểu biết cần thiết liên quan
tới kỹ năng quản trò. Điều này không hề đơn giản, cần có sự rèn luyện và phụ
thuộc vào năng khiếu sở trường của mỗi người. Tuy nhiên, theo bản thân tôi, một
giáo viên kiêm người quản trò cần hội tụ các yếu tố sau: sự tự tin, hài hước vừa
phải, linh hoạt trong giao tiếp (sử dụng ngôn ngữ nói).
Chuẩn bị vật
dụng cần thiết nếu lựa chọn loại trò chơi có sử dụng đồ vật.
b. Tiến hành
trò chơi
Trước khi tiến hành trò chơi giáo dục kỹ năng, giáo
viên cần nghiên cứu kỹ nội dung bài học, lựa chọn một trò chơi có thông điệp
phù hợp với nội dung đã được nghiên cứu nhằm mục đích lồng ghép việc đặt vấn đề
bài học vào trong trò chơi. Giáo viên chú ý, sử dụng trò chơi có thời gian vừa
phải, cách chơi đơn giản nhưng vẫn đảm bảo tính mới lạ và hấp dẫn để thực hiện
(bởi đây chỉ là bước khởi động cho một bài học, tránh sử dụng trò chơi có thời
lượng dài gây ảnh hưởng tới hoạt động chính của tiết học).
Để mở đầu bài học bằng việc tiến hành trò chơi kỹ
năng cần làm theo các bước sau:
Bước 1: Giới thiệu trò chơi, luật chơi một cách ngắn gọn, dễ
hiểu.
Bước 2:Tiến hành trò chơi thuần thục, không dài dòng mất
thời gian, đảm bảo không khí tiết học luôn vui nhộn.
Bước 3: Kết thúc trò chơi bằng việc công bố kết quả, khen
thưởng, xử phạt.
*Một số lưu ý khi tiến hành trò chơi
nhằm tạo hứng thú trong tiết học Giáo dục hướng nghiệp:
- Chọn lối giải thích rõ ràng, ngắn gọn, dễ hiểu, dí
dỏm. Giải thích sao cho người chậm hiểu nhất cũng hiểu được. Nếu cần thì không
cần giải thích mà dẫn dắt người chơi từng bước để tạo sự hấp dẫn.
- Nói và cử động làm mẫu thì dễ hiểu hơn, nếu cần có thể
chơi thử để giảng lại luật lệ trò chơi.
- Phải luôn luôn di động để nhìn được mọi người. Điều
khiển từ chậm đến nhanh để tạo sự căng thẳng.
- Khai thác sự dí dỏm của người chơi, hay chế biến trò
chơi sao cho vui vẻ, thoải mái.
- Đề cao tinh thần tự giác, thẳng thắn trung thực.
- Khi bắt lỗi phải khách quan, chính xác, dứt khoát,
công bằng.
- Phải biết dừng trò chơi đúng lúc.
- Thưởng phạt nhẹ nhàng, thoải mái không làm mất thời
gian.
c. Truyền tải
thông điệp kỹ năng sống trò chơi mang lại
Mỗi một trò chơi giáo dục kỹ năng sống luôn ẩn chứa
một thông điệp hay một giá trị sống nhằm mục đích giáo dục người chơi: hợp tác
trong công việc và cuộc sống, lập trường kiên định, nghị lực vươn lên... vì vậy
sau khi kết thúc trò chơi giáo viên cần rút ra thông điệp mà trò chơi mang lại
nhằm giáo dục cho học sinh những giá trị sống tốt đẹp.
d. Lồng ghép ý
nghĩa trò chơi vào nội dung bài học
Trong các môn học ở Trung tâm GDNN-GDTX, môn Giáo dục hướng nghiệp có chức năng rất quan trọng giúp các em định hướng nghề nghiệp ngay từ khi đang còn ngồi
trên ghế nhà trường. Như vậy, về mặt mục đích giáo dục, việc tổ chức các trò
chơi kỹ năng sống và dạy học giáo
dục hướng nghiệp có mối tương quan sâu sắc, chính vì lẽ đó chúng ta có thể
dễ dàng tìm kiếm trong các trò chơi kỹ năng những giá trị sống tương đồng với
nội dung bài học hướng nghiệp từ đó, có thể lồng nghép ý nghĩa trò chơi để mở đầu bài học một
cách sinh động, hấp dẫn, dễ đi vào lòng người.
3.2.3. Ví
dụ minh họa
a. Áp dụng trò chơi “Tìm nghề nghiệp’’ cho Chủ đề 3: “Tìm
hiểu một số nghề thuộc ngành năng lượng, bưu chính - viễn thông, công nghệ
thông tin” - Chương trình Hướng nghiệp 11
- Tên trò
chơi: “Tìm nghề nghiệp”
- Kỹ năng
cần đạt: rèn luyện kỹ năng hợp tác, phối hợp ăn ý, suy đoán nhanh khi làm việc
nhóm.
- Thông
điệp kỹ năng sống: Trong bất cứ công việc gì bạn cũng cần có sự am hiểu, óc
phán đoán, tính nhạy bén trong công việc, trong cuộc sống.
- Luật
chơi: chơi theo nhóm, các nhóm cử 1 người (thứ tự) lên bốc thăm trúng nghề nào
thì phải diễn tả nghề đó cho đồng đội (diễn tả bằng hình thể, không được nói)
nhóm nào đoán đúng được số lượng nghề nhiều hơn là nhóm chiến thắng.
- Cách thức tiến hành:
+ Giáo viên
chuẩn bị sẵn bút, giấy có ghi sẵn các nghề cụ thể thuộc lĩnh vực năng lượng,
bưu chính - viễn thông, công nghệ thông tin.
+ Giáo viên phân chia lớp thành 2 nhóm (do học
viên trong 1 lớp ở Trung tâm GDNN - GDTX số lượng ít khoảng 15 đến 20 học viên).
+ Giáo viên phổ biến luật chơi, có thể cho một nhóm
làm nháp.
+ Giáo viên là người quản trò cho lần lượt các nhóm cử đại diện
của nhóm lên bốc thăm theo thứ tự – trúng nghề nào thì phải diễn tả nghề đó cho
đồng đội nêu đáp án (người được cử lên sân khấu chỉ được diễn tả bằng hình thể,
không được nói). Sau 30 giây đội đó không trả lời đúng thì các đội khác có
quyền trả lời – nếu đúng là đội đó thắng, còn đội kia sẽ thua.
Trò chơi
chỉ diễn ra cho từng đội một, mỗi đội chỉ được 5 lần lên bốc thăm, xem xong
phải trả giấy thăm lại cho người quản trò. Khi trả lời áp dụng luật đếm nốc ao
(Từ 1 đến 10) (có thể dùng khăn bịt miệng người trả lời cho khách quan). Cuối
cùng giáo viên chốt câu trả
lời đúng của từng nhóm để làm căn cứ so sánh tìm ra đội
có câu trả lời đúng nhiều nhất. (Chú ý: giáo viên phải có cách
ứng xử khéo léo, phong cách quản trò dí dỏm, vui nhộn tạo không khí thi đua,
vui tươi cho học sinh)
+ Sau khi tìm ra nhóm chiến thắng có thể tuyên dương,
khen thưởng.
+ Kết thúc trò chơi bằng việc lồng ghép giới thiệu nội
dung bài học:
Giáo viên đặt câu hỏi cho một thành viên bất kỳ
trong nhóm có kết quả thấp nhất: “Tại sao
chúng ta không đoán đúng
nghề mà bạn mình diễn tả?” hoặc “Tại sao
nhóm em lại đoán đúng được ít nghề ?”
Học sinh sẽ có câu trả lời ngay: “Do cả nhóm chưa có sự phối hợp ăn ý, người diễn tả và cả người đoán nghề chưa am
hiểu ngành nghề mình bốc thăm được cho nên không hiểu ý nhau kết quả cuối cùng là
đoán đúng được ít nghề”.
Giáo viên nắm bắt câu trả lời học sinh, dẫn dắt ngay
vào nội dung bài học: Sau khi các em được làm quen với một số nghề
qua trò chơi, để thật sự
am hiểu về những ngành nghề trong xã hội nói chung các ngành nghề thuộc ngành năng lượng, bưu
chính - viễn thông, công nghệ thông tin nói riêng cần các em phải tìm hiểu về
nó và bài học hôm nay cô sẽ giúp các em những có kiến thức, những hiểu biết về
những ngành nghề này, đồng thời giúp các em nắm được vị trí, tầm quan trọng,
yêu cầu, nơi đào tạo triển vọng phát triển, nhu cầu lao động của ngành năng
lượng, bưu chính - viễn thông, công nghệ thông tin đối với sự phát triển kinh
tế xã hội.
b. Áp dụng trò
chơi “Viên phấn đổi màu” cho chủ đề “Em thích nghề gì – Năng lực nghề nghiệp và truyền thống của gia
đình” - Chương
trình Hướng
nghiệp 10.
- Tên trò chơi: “Viên
phấn đổi màu”
- Kỹ năng cần đạt: rèn luyện kỹ năng đưa ra quyết
định.
- Thông điệp kỹ năng sống: kiên định lập trường, đưa
ra quyết định đúng đắn, tự tin với sự lựa chọn của bản thân.
- Luật chơi: Chọn một học sinh và bố trí cho học sinh
ra ngoài, xa lớp học (lưu ý trước khi học sinh ra ngoài phải chưa biết gì về
trò chơi), khi học sinh được đưa ra ngoài, giáo viên và tập thể lớp thỏa thuận
cùng đóng một vở kịch, tất cả quy ước viên phấn màu trắng trên bàn là viên phấn
đỏ. Sau đó cho học sinh được chọn vào lớp, giáo viên hỏi học sinh về màu sắc
viên phấn, học sinh trả lời đúng nhưng giáo viên và cả lớp không đồng ý, khẳng
định đó là viên phấn đỏ. Hầu hết học sinh tham gia trò này đều tỏ thái độ rất
thú vị và sau đó ngã về ý kiến số đông, thay đổi đáp án của mình.
- Cách thức tiến hành:
+ Giáo viên yêu cầu một học sinh mạnh dạn xung phong
tham gia làm người trải nghiệm trò chơi.
+ Giáo viên xắp xếp cho học sinh được chọn ra ngoài và
bố trí trò chơi trong lớp theo luật chơi ở trên. Mọi thỏa thuận giữa giáo viên
và tập thể lớp phải bí mật, diễn ra tự nhiên mới đảm bảo sự thành công trò
chơi.
+ Kết thúc trò chơi bằng việc lồng ghép giới thiệu nội
dung bài học:
Trong tiết học hôm
nay giúp các em hiểu mình, hiểu các nhu cầu của nghề, định hướng cho các em đi
sâu vào các lĩnh vực mà xã hội đang có nhu cầu. Giúp các em biết tự đánh giá năng
lực của bản thân, điều kiện gia đình nhu cầu xã hội để chọn nghề lập thân, lập
nghiệp tương lai sau khi tốt nghiệp Trung học phổ thông. Biết phân tích được
yếu tố quyết định việc chọn nghề cho bản thân và nghề nghiệp cho tương lai.
Trong vô vàn những ngành nghề trong xã hội, mỗi cá nhân các em phải đưa ra
quyết định chọn cho mình một nghề được cho là phù hợp nhất với bản thân. Có
những lúc sự quyết định lựa chọn của chúng ta là khác biệt so với số đông,
nhưng nếu chúng ta có lập trường kiên định, tự tin với quyết định của mình thì quyết định đó
chưa chắc là sai. Bài học hôm nay sẽ giúp các em biết được bản thân mình thích
nghề gì?
(Lưu ý: Do dung lượng
sáng kiến có hạn, tác giả chỉ xin giới thiệu 2 ví dụ để minh họa cho phương
pháp. Trên thực tế, quý thầy cô có thể dễ dàng tra tìm các loại trò chơi nhận
thức trên các trang mạng xã hội hoặc các sách giáo dục kỹ năng sống, từ đó quý
thầy cô sẽ lựa chọn trò chơi phù hợp với nội dung bài học để áp dụng).
3.2.4. Một số lưu ý khi tiến hành phương
pháp
Trò chơi phải phù hợp với nội dung bài học. Đặc biệt cần chú ý thời lượng
tổ chức trò chơi (một trò chơi chỉ nên thực hiện trong thời lượng 5 - 7 phút đầu
tiết học)
Quản trò là người quan trọng nhất. Nội dung trò chơi hay người chơi tham gia nhiệt tình
nhưng quản trò không biết cách tổ chức thì trò chơi sẽ kém phần hấp dẫn và khó
thành công.
Biết cách sử dụng trò chơi đúng đối tượng. Hãy chọn những trò chơi đơn giản mà mọi người đều có thể
dễ dàng thực hiện.
Điều kiện
để cuộc chơi thành công là người chơi muốn chơi, nắm vững luật
chơi, tự nguyện, nhiệt tình chủ động tham gia trò chơi. Vì vậy, trước hết cần
dùng những lời nói ngắn gọn, hài hước, dí dỏm giới thiệu tên trò chơi, mục đích
ý nghĩa của nó. Tiếp theo cần nêu rõ cách chơi và những "luật lệ” cần tuân
thủ.
Biết điều hành trò chơi một cách linh hoạt, thông minh. Giáo viên phải di chuyển sao cho có thể quan sát được
toàn bộ cuộc chơi, nhanh chóng phát hiện ra những người lanh lợi, họat bát, dí
dỏm làm nòng cốt cho cuộc chơi. Nghiêm túc tuân thủ luật chơi đảm bảo thực sự
công bằng, bình đẳng song vẫn vui vẻ, thoải mái và hào hứng.
Biết cách luyện tập tác phong phù hợp trong khi điều khiển trò chơi. Dáng điệu, cử chỉ của giáo viên phải gây được thiện cảm,
tạo sự chú ý ban đầu, tạo nên sự gần gũi thân quen trong suốt cuộc chơi. Tâm hồn
trong sáng, cởi mở, toàn tâm, toàn ý cho cuộc vui chung. Biết hành động, biết nói sao
cho đúng lúc, đúng đối tượng, biết khích lệ tán dương sự cố gắng của mọi người
nhằm bảo đảm hiệu quả giáo dục sâu sắc.
Những điều
cần tránh: đưa ra trò chơi không phù hợp với nội dung bài học, người chơi chưa
nắm vững luật chơi hay trò chơi có cách chơi mất thời gian, gây ảnh hưởng tới
tiết học. Những trò chơi xúc phạm đến nhân cách của người chơi, những trò chơi
thiếu văn hóa, thiếu tính giáo dục.
II. KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG CỦA SÁNG KIẾN
1. Những thông tin cần được
bảo mật: Không
2. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến
Có sự chấp thuận của Ban Giám đốc, Tổ chuyên môn nhà
trường.
Sở GD & ĐT
cần tăng cường tổ chức các lớp tập huấn về giáo dục kỹ năng sống cho giáo viên và học sinh (hầu
như các lớp này thường dành cho cán bộ làm công tác Đoàn là chủ yếu). Thiết
nghĩ, việc trang bị kiến thức giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là một việc
làm cần thiết, nên tổ chức rộng rãi cho đội ngũ giáo viên để có thể sử dụng,
lồng ghép trong chính bài học.
Bản thân giáo
viên cần chủ động tự học để trang bị thêm kiến thức về chuyên môn, nghiệp vụ,
kỹ năng chuyên biệt để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của giáo dục hiện đại.
3. Đánh giá kết
quả đạt được khi áp dụng sáng kiến.
3.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự
kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả.
Giải pháp “Tạo sự hứng thú cho học viên Trung tâm GDNN - GDTX khi
mở đầu tiết học giáo dục hướng nghiệp thông qua việc thực hiện các trò chơi kỹ
năng sống” được áp dụng
tại Trung tâm GDNN - GDTX
Bình Long – TX.
Bình Long – tỉnh Bình Phước. Từ thực tế ứng dụng cho thấy, giải
pháp đã góp phần tích cực vào việc xây dựng và phát triển môi trường giáo dục
trong bộ môn Giáo dục
hướng nghiệp tại đơn vị:
- Việc đổi mới phương pháp đã làm cho lớp học diễn
ra trong không khí khá sôi nổi, hăng say và đặc biệt phát huy được tính tích cực,
chủ động của học sinh trong quá trình học tập.
- Tăng cường thêm một số kỹ năng hoạt động học tập
như quan sát, phán đoán, lập mục tiêu, làm
việc nhóm… cũng như kỹ năng sống hữu ích.
- Hoạt động của giáo viên
lên lớp nhẹ nhàng hơn, thuận lợi hơn.
Nhờ sự đổi mới kiên
trì qua các tiết học, thái độ học sinh với bộ môn dần thay đổi. Trước
đây đến tiết Giáo dục hướng nghiệp nhiều em không học, thậm chí các em bỏ về do
các em cho rằng đây là môn phụ không lấy điểm, không thật sự cần thiết từ khi
áp dụng phương pháp mới tình trạng đó không còn nữa, học viên hăng hái, duy trì
sĩ số đến cuối tiết học thể hiện trong phần ghi sĩ số trong sổ đầu bài. Nhờ đó nhiều học sinh định hướng được nghề phù hợp
cho tương lai ngay khi đang còn ngồi trên ghế nhà trường và cả sau khi tốt nghiệp.
Qua nhiều năm giảng dạy bộ môn Giáo dục hướng
nghiệp, kiêm làm công tác tư vấn hướng nghiệp, hướng dẫn các em làm hồ sơ thi kỳ thi THPT quốc
gia tôi thấy với đặc điểm học viên trung tâm GDNN - GDTX Bình Long thường có học
lực yếu nhưng nhiều em vẫn chọn những trường đại học lớn, quá sức với bản thân
để thi nhưng từ khi các em được định hướng nghề nghiệp thông qua những tiết học
áp dụng phương pháp mới thì thực trạng này không còn nữa. Các em học viên khối
10,11 qua các tiết hướng nghiệp. đã đăng ký và đang theo học tại các lớp trung
cấp nghề như: nghề điện công nghiệp do Trung tâm GDNN - GDTX Bình Long liên kết
với trường Cao đẳng nghề Hàng hải, học ngay tại Trung tâm với số lượng học viên
đang học là 12/27 học viên khối 10,11. Nhiều học viên trước khi ra trường đã có
trong tay tấm bằng trung cấp nghề để các em xin việc mà không cần mất thêm thời
gian đi học.
Năm học vừa qua các em khối 12 đã biết hướng
chọn ngành, trường cũng như chọn nghề phù hợp với năng lực bản thân thể hiện
qua số liệu thống kê sau:
|
Tổng
số học viên khối 12 năm học 2019-2020: 20 học viên |
Tổng
số học viên khối 12 năm học 2020-2021: 15 học viên |
||
|
Số lượng học viên thi đại học, cao đẳng |
05 (25%) |
Số lượng học viên thi đại học, cao đẳng |
03 (20%) |
|
Số lượng học viên học nghề |
15 (75%) |
Số lượng học viên học nghề |
12 (80%) |
(Số liệu
trên được tác giả thống kê trong phiếu Đăng ký dự thi kỳ thi tốt nghiệp THPT của
học viên khối 12 Trung tâm GDNN-GDTX Bình Long năm học 2019-2020 và Số liệu dự
kiến Đăng ký thi kỳ thi tốt nghiệp THPT của học viên khối 12 năm học 2020-2021
do các em đăng ký)
Như vậy, các em đã có những thay đổi trong nhận
thức là không nhất thiết phải học đại học mà chuyển sang chọn những trường,
ngành, nghề phù hợp hơn (Số lượng học
viên có xu hướng chọn học nghề tăng qua các năm). Những kết quả thu được hoàn toàn phù hợp với quy luật nhận
thức của học viên, phù hợp với xu hướng hướng nghiệp của giáo
viên và của Trung tâm GDNN-GDTX Bình Long.
3.2. Đánh giá
lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến
của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử.
- Đánh giá của Giáo viên chủ
nhiệm lớp 11 Trung tâm GDNN-GD.
Sáng kiến được
áp dụng nhằm giúp giáo viên có thêm một phương pháp mở đầu bài học, tạo hứng
thú, vui vẻ cho học sinh, từ đó phát huy tính tích cực học tập của học sinh.
Xây dựng môi trường giáo dục thân thiện. Sáng kiến có thể áp dụng cho tất cả
giáo viên dạy bộ môn xã hội ở các khối lớp khác nhau trong cùng đơn vị cũng như
ở các đơn vị khác.
Ngoài ra, sáng kiến này còn lồng ghép trang bị cho học sinh một số kỹ năng sống
thông qua trò chơi và môn học. Đây là một việc cần thiết cho học sinh Trung tâm GDNN - GDTX hiện
nay.
XÁC NHẬN
CỦA GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM
- Đánh giá của Tập thể học sinh 11 Trung tâm GDNN-GD
Đối với học viên
chúng em, việc học Giáo dục hướng nghiệp thường gặp khó khăn, do tâm lí đối với
môn học của đa phần học viên đó là môn phụ, không lấy điểm. Tuy nhiên, việc
khởi động bài học Giáo dục hướng nghiệp bằng các trò chơi kỹ năng tạo cho học
sinh nhiều thích thú, các trò chơi rất dễ thực hiện, kích thích tư duy, rất trí
tuệ. Tiết học trở nên rất thú vị. Bên cạnh đó, qua mỗi trò chơi, chúng em lại
được giáo dục một kỹ năng cần thiết, trang bị cho cuộc sống đời thường của bản
thân. Đó là điều chúng em thấy giá trị và bổ ích nhất khi được học phương pháp
này.
ĐẠI DIỆN TẬP THỂ LỚP XÁC NHẬN
LỚP TRƯỞNG
Tài liệu được chia sẻ miễn phí tại: https://www.dvtuan.com/