1. Là tác giả đề nghị
xét công nhận sáng kiến: “Rèn phát âm đúng cho học sinh lớp 1 theo chương
trình giáo dục phổ thông 2018”.
2. Chủ đầu tư tạo ra
sáng kiến: Tác giả đồng thời là chủ
đầu tư tạo ra sáng kiến.
3. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục (Dạy – học môn Tiếng Việt
lớp 1)
4. Ngày sáng kiến được
áp dụng lần đầu:
5. Mô tả bản chất của
sáng kiến:
5.1. Tính mới của sáng kiến:
Năm học 2020 – 2021 là năm đầu tiên thực hiện chương trình giáo dục phổ
thông 2018 và sách giáo khoa lớp 1 mới. Môn Tiếng Việt theo chương trình
giáo dục tổng thể năm 2018 đã thể hiện rất rõ tầm quan trọng đối với HS lớp 1,
bởi nó chiếm 420 tiết /năm học. Đây là môn học có số tiết nhiều nhất trong 9
môn học chính ở lớp 1.
Trong 4 kĩ năng : đọc,
viết, nói và nghe đối với môn Tiếng việt ở tiểu học thì kĩ năng đọc là một
trong những kĩ năng đặc biệt quan trọng. Nhất là các em học sinh lớp Một, lớp
đầu cấp đặt nền móng cho khối kiến thức về sau.
Là một giáo viên đã có nhiều năm kinh nghiệm
trong công tác dạy học lớp 1, một lớp học khó khăn vất vả nhất cấp học tiểu
học, tôi luôn chú trọng đến việc rèn luyện các kĩ năng đọc Tiếng Việt cho các
em. Bởi đây là tiền đề cho các em học tập các môn khác. Bên cạnh đó sách Tiếng
Việt bộ sách Chân trời sáng tạo năm học (2020 – 2021) đã thay đổi hoàn toàn
hình thức cũng như nội dung dạy học trong đó kĩ năng đọc rất được chú trọng
trong mỗi bài học. Nhận thức được vấn đề trên tôi đã cố gắng đầu tư nhằm:
- Rèn cho học sinh phát âm theo mẫu.
- Chữa lỗi phát âm chưa đúng
thanh điệu cho học sinh:
- Chữa lỗi phát âm bằng cách luyện tập, thực hành trong các môn học.
- Sử dụng tranh ảnh và dụng cụ
học tập một cách thường xuyên trong tiết dạy gây sự chú ý, hứng thú cho HS.
- Luyện phát âm chuẩn bằng các
trò chơi trên bảng.
Xuất phát từ những lý do đã nêu trên, cùng
với việc tìm tòi tài liệu, nghiên cứu đặc điểm tâm sinh lí của học sinh lớp 1,
nghiên cứu chương trình Giáo dục phổ thông 2018 và đúc rút kinh nghiệm của bản
thân qua nhiều năm giảng dạy lớp 1. Tôi đã thực hiện đề tài “Rèn phát âm đúng
cho học sinh lớp Một theo chương trình giáo dục phổ thông 2018”.
5.2. Nội dung sáng kiến:
Thực hiện đề tài này, tôi áp dụng các
giải pháp sau :
5.2.1
Rèn cho học sinh phát âm theo mẫu.
Tôi luôn luyện cho HS kĩ năng phát âm đúng ngay từ chữ cái đầu tiên. Muốn học sinh phát
âm chuẩn trước hết giáo viên phải phát âm chuẩn, phải biết cách lắng nghe và
quan sát cách phát âm của từng học sinh để nhanh chóng nhận ra lỗi phát âm của
các em là do đâu? Từ đó giáo viên lập kế hoạch hướng dẫn cho các em phát âm
theo mẫu. Giáo viên phải tạo điều kiện cho học sinh tự quan sát và lắng nghe
lời đọc của bạn. Cho học sinh tự nêu lỗi phát âm của mình. Sau đó giáo viên
hướng dẫn cách phát âm của chữ em phát âm chưa đúng và nghe cô đọc mẫu. Từ đó
các em phát âm lại theo âm chuẩn thật chính xác.
5.2.2 Giáo viên chữa lỗi phát âm chưa đúng thanh
điệu cho học sinh
Trong
lớp tôi có 1 số học sinh còn phát âm
chưa đúng ở các tiếng chứa dấu thanh. Vì vậy, tôi phân tích các tiếng rồi cho
học sinh phân biệt các dấu thanh gắn trên các tiếng đó, sau đó đọc mẫu và hướng
dẫn các em cách phát âm đúng, từ đó các em đọc theo và giáo viên uốn nắn sửa
chữa kịp thời.
- Ví dụ: Thanh ngã các em
hay lẫn với thanh hỏi như: khi học bài âm Đ đ ( SHS trang 30 -31) khi đọc trơn
từ đỗ 1 số em thường đọc là đổ hay sỏi
màu đọc là sõi màu,…
Giáo
viên đưa ra một số tiếng từ chữa dấu thanh học sinh thường đọc không đúng và
nêu tác hại khi phát âm không đúng người nghe sẽ hiểu nghĩa khác đi rồi yêu cầu
học sinh luyện đọc đúng theo nhiều hình thức cá nhân, nhóm, đôi bạn cùng đọc
cho nhau nghe.
5.2.3 Chữa lỗi phát âm bằng cách luyện tập, thực
hành trong các môn học
Giáo
viên luôn động viên nhắc nhở các em phải luôn mạnh dạn rèn phát âm chuẩn trong
tất cả các môn học, chú ý, quan sát, lắng nghe cô giáo hướng dẫn, tự tin, chăm
chỉ trong học tập, biết phối hợp cùng bạn bè, mạnh dạn hỏi thầy, cô giáo và bạn
bè khi mình chưa hiểu, luôn có ý thức luyện phát âm đúng. Không những trong môn
Tiếng Việt mà các em cần phải phát âm chuẩn trong tất cả các môn học. Khi dạy các môn học khác GV cũng
luôn theo dõi, uốn nắn phát âm cho HS khi trả lời câu hỏi, trong các hoạt động
của nhóm, lớp …
5.2.4 Sử dụng tranh ảnh và dụng cụ học tập một cách thường xuyên trong tiết dạy
Tranh
ảnh và đồ dùng dạy học rất quan trọng không thể thiếu được trong việc dạy học
nhất là ở môn Tiếng Việt. Tuy bộ sách mới Chân trời sáng tạo cũng đã sử dụng
rất nhiều kênh hình để minh họa âm, vần, tiếng, từ ngữ để các em đọc nhưng chủ
yếu là tranh vẽ nên chưa thu hút được tâm lý các em lớp 1. Do đó tôi nhận thấy
việc sử dụng thêm những vật thật để các em quan sát, từ đó giáo viên nêu yêu
cầu các em phát âm chuẩn các từ đó thì tính hiệu quả rất cao.
Ví
dụ: Khi dạy bài
Khi dạy bài M m N n ( SHS trang 40 -41)
Ở phần đọc các từ ngữ, tôi dùng chiếc nơ màu đỏ cho các em quan sát, cho
một em đeo thử rồi nêu câu hỏi cả lớp đánh giá bạn đeo có đẹp không. Sau đó gọi
một số em đánh vần và đọc trơn tiêng nơ ,…
Hoặc
khi dạy bài Kh kh (SHS trang 36 -37) Ở phần đọc các từ ngữ,
tôi dùng hình ảnh quả khế thật và cho các em quan sát. Sau đó gọi một số em
đánh vần và đọc trơn tiếng khế,…(nếu những em nào phát âm khế
thành hế thì tôi sửa ngay và giải thích cho các em hiểu ý nghĩa của từ các cách
phát âm chuẩn.
5.2.5 Luyện phát âm chuẩn bằng các trò chơi trên bảng
Trò
chơi trên bảng là một cách học thú vị để làm quen với một sinh hoạt xã hội. Các
em có dịp được học thêm những kĩ năng và cả nội dung chủ đề của trò chơi. Những
trò chơi như thế này rất dễ thực hiện bằng cách sử dụng các thẻ từ, các bút
viết hay chỉ cần một tấm bìa cứng. Chủ đề có thể nhiều lĩnh vực, thông tin cần
học có thể viết vào các thẻ Học sinh bốc
thăm và đọc hoặc trả lời câu hỏi... Giải pháp này giúp học sinh khắc sâu trong
trí nhớ hơn và hứng thú học hơn.
Ví
dụ: Khi dạy bài
vần Ôn tập kể chuyện SHS trang 78 -79, tôi tổ chức cho HS chơi trò chơi: “ Nhảy
lò cò vòng quanh thế giới”
Chuẩn bị:
- GV
vẽ các vòng tròn kế tiếp, mỗi vòng có các từ ngữ liên quan đến thể thao
như: cờ vua, đi bộ, đấu cờ, đi cà kheo,
kéo co, cờ cá ngựa…
- Dạy
cho HS đọc bài đồng dao:
“Nhảy lò cò
cho cái giò nó khỏe
Nhảy khe
khẽ cho nó khỏe cái chân”
- Cách
chơi: HS lên tham gia trò chơi vừa đọc bài đồng dao vừa kết hợp vận động; khi
nhảy vào vòng nào thì đọc từ ở vòng đó.
- HS
cả lớp theo dõi, nhận xét.
- GV
khích lệ HS mạnh dạn tham gia.
Qua trò chơi các em rất hào
hứng tham gia và khắc sâu kiến thức.
5.3. Khả
năng áp dụng của sáng kiến:
Đề tài có những
biệp pháp phù hợp với đối tượng là học sinh lớp Một. Những biện pháp nêu ra cụ
thể, gần gũi với học sinh, giúp học sinh phát âm đúng và dễ dàng khắc phục lỗi
phát âm còn hạn chế của bản thân.
Đề tài đảm bảo tính tổng thể cao,
phù hợp với nhiều bài học đã
áp dụng tại Khối Một Trường Tiểu học An Lộc A với sự tham gia của tất cả học
sinh trong khối. Sáng kiến này có khả năng áp dụng đại trà trong giảng dạy môn
Tiếng Việt lớp 1 ở các trường Tiểu học.
6. Những
thông tin cần được bảo mật: Không
7. Các
điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
Sử dụng tranh ảnh, vật thật đơn giản, dễ
kiếm, dễ làm, gắn liền với đời sống thực tế của học sinh.
8. Đánh
giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến:
a. Kết quả:
Qua thời gian 20 tuần thực hiện các biện pháp nêu trên
trong mỗi tiết dạy Tiếng Việt, cùng với lòng nhiệt tình, sự tận tâm với công
việc dạy học của người thầy, tôi thấy đa số các em phát âm đúng; nhiều em
có tiến bộ rõ rệt. Ban đầu lớp có tới 11
em phát âm chưa đúng, 6 em đọc sai dấu. Nhưng đến nay còn 4 em phát âm chưa chuẩn và 2 em còn phát âm sai về
dấu câu.. Như vậy là một tín hiệu mừng, chứng tỏ những biện pháp tôi áp dụng là
có hiệu quả cao.
- Thống kê kết quả phát âm của học sinh - Năm học: 2020-2021
|
TSHS |
Thời gian |
Số học sinh phát âm chuẩn |
Số học sinh phát âm còn hạn chế |
Số học sinh phát âm sai về dấu
thanh ( ~ ?) |
|
36 |
Đầu năm học |
19 |
11 |
6 |
|
36 |
Đến hết tuần 20 |
30 |
4 |
2 |
- Thống kê kết quả môn Tiếng Việt
cuối kỳ I – Năm học: 2020-2021
|
Môn học |
TS HS |
Hoàn thành tốt |
Hoàn thành |
Chưa hoàn thành |
||||
|
TS |
% |
TS |
% |
TS |
% |
|
||
|
Tiếng
Việt |
36 |
30 |
83,3 |
6 |
16,7 |
|
|
|
b. Bài
học
Sáng kiến: “Rèn phát âm đúng cho học sinh
lớp Một theo chương trình giáo dục phổ thông 2018”. là một nội
dung hết sức mới mẻ. Nó có tác dụng tốt trong việc rèn luyện kĩ năng phát âm
chuẩn cho học sinh, góp phần hoàn thiện chuẩn Tiếng Việt cho các em lớp Một theo
chương trình giáo dục phổ thông 2018. Đây còn là một tiền đề hết sức quan trọng
để các em học tập các môn học khác cũng như làm ngôn ngữ giao tiếp hằng ngày.
Sáng kiến nêu trên có thể áp dụng rộng rãi ở các lớp và đặc biệt là ở lớp 1 nói riêng để tạo cho các em có một hành trang đầy tự tin khi học môn Tiếng Việt. Là giáo viên ở bậc Tiểu học tôi nghĩ rằng: người giáo viên cần phải tăng cường sử dụng các phương tiện, đồ dùng dạy học,vận dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh. Bên cạnh đó người giáo viên phải có lòng nhiệt tình, tâm huyết trong việc giảng dạy. Thường xuyên theo dõi, quan tâm, giúp đỡ đến mọi đối tượng học sinh. Tạo điều kiện để tất cả các em đều được hoạt động. Tổ chức cho các em tự phát hiện, tìm tòi ra kiến thức mới từ đó sẽ phát huy được óc tư duy sáng tạo, tính độc lập, tự giác cho các em. Bên cạnh đó cần thường xuyên trao đổi, liên lạc với phụ huynh học sinh để phối kết hợp với phụ huynh nhằm giúp đỡ các em một cách kịp thời trong quá trình học tập.
Nguồn: ST
Tài liệu được chia sẻ miễn phí tại: https://www.dvtuan.com/